Portfele custodial vs non-custodial – czym się różnią?

Podczas globalnej pandemii, kryptowaluty stały się branżą wartą biliony dolarów. Nowi uczestnicy tego sektora mogą czuć się przytłoczeni całym żargonem związanym z nową technologią, terminologią itp. Jednak niekoniecznie musisz od razu przyswajać sobie cały leksykon.

Jednym z podstawowych pojęć, od którego powinieneś zacząć swoją przygodę, jest portfel kryptowalut. Jest on bowiem przepustką do wielu aplikacji opartych na blockchainie. Portfele pozwalają na przechowywanie cyfrowych aktywów, interakcję ze zdecentralizowanymi finansami (DeFi), niewymiennymi tokenami (NFT) oraz wiele więcej. Na ogół można je jednak podzielić na dwa rodzaje: custodial (powiernicze) i non-custodial (niepowiernicze).

Jak działają portfele custodial (powiernicze)?

Jak sama nazwa wskazuje, portfel powierniczy sprawuje opiekę nad posiadanymi przez Ciebie kryptowalutami. Oznacza to po prostu, że klucze prywatne są przechowywane przez stronę trzecią w Twoim imieniu.

Jeśli w przeszłości kupowałeś kryptowaluty na scentralizowanej giełdzie, najprawdopodobniej korzystałeś właśnie z portfela custodial. Platformy takie jak np. Binance są uważane za powiernicze, ponieważ przechowują Twoje kryptowaluty w puli funduszy w swojej prywatnej sieci. Większość środków użytkownika trzymana jest w jednym lub kilku zimnych portfelach, które są często ubezpieczone i chronione wieloma podpisami, aby zapobiec kradzieży.

Część środków użytkownika jest przechowywana również w gorących portfelach podłączonych do Internetu. Jest to część, do której użytkownicy sięgają, gdy chcą dokonać niewielkiej transakcji lub wypłacić część swojego salda.

Jak działają portfele non-custodial (niepowiernicze)?

Portfele non-custodial oddają dostęp do kluczy prywatnych użytkownikom. Oferują im tym samym pełną kontrolę nad aktywami. Ponieważ żadna centralna jednostka nie zarządza kluczami, użytkownicy portfeli niepowierniczych są osobiście odpowiedzialni za ich bezpieczeństwo.

Podczas zakładania tego typu portfela użytkownik otrzymuje frazę zalążkową (seed), która składa się z 12 do 24 losowych słów. Dzięki tym słowom można odzyskać portfel non-custodial w razie jego utraty. Użytkownik powinien zapisać frazę zalążkową na kartce papieru i przechowywać ją w bezpiecznym miejscu. Jeśli jego komputer lub dysk twardy kiedykolwiek ulegnie uszkodzeniu, nadal będzie możliwość odzyskania środków, używając tej frazy na nowym urządzeniu.

Portfele niepowiernicze mają wiele form, jednakże zasadniczo dzielą się one na trzy rodzaje:

1. Portfele sprzętowe: Portfele sprzętowe to fizyczne urządzenia, które przechowują środki użytkownika bez podłączenia do Internetu. Przykładem tego typu urządzeń są modele od producentów Trezor i Ledger. Jest to najbezpieczniejsza metoda przechowywania kryptowalut.
2. Portfele przeglądarkowe: Tego typu portfele są instalowane w formie rozszerzenia do przeglądarki. Dostęp do nich można uzyskać z dowolnego urządzenia podłączonego do Internetu za pomocą klucza prywatnego. Najpopularniejszymi portfelami tego typu są MetaMask i TrustWallet.
3. Portfele mobilne: Te portfele są dostępne na urządzenia mobilne (np. smartfon). Przykładem może być mobilny portfel Exodus, jednak MetaMask oraz TrustWallet również posiadają swoje mobilne wersje.

Custodial vs non-custodial: Wady i zalety

Zarówno portfele kustodialne jak i niekustodialne posiadają swoje wady i zalety.

Kontrola nad funduszami

Portfel kustodialny przechowuje klucze prywatne użytkownika (i tym samym fundusze). Z kolei portfel niekustodialny daje użytkownikom całkowitą kontrolę nad ich aktywami.

Podczas gdy zaufanie do strony trzeciej wiąże się z nieodłącznym ryzykiem, niektóre portfele powiernicze, takie jak np. giełda Binance posiadają ugruntowaną reputację i opinie. Niemniej jednak, jeśli wiesz, jak obsługiwać portfele niepowiernicze, przyznanie giełdzie opieki nad Twoimi funduszami może być zbędnym zagrożeniem.

Bezpieczeństwo

Większość portfeli kustodialnych przechowuje środki użytkownika w bezpiecznym, wbudowanym portfelu. Jednakże, ponieważ są one zawsze online, mogą się do nich włamać hakerzy. Tego typu incydenty miały już miejsce wielokrotnie (patrz Cryptopia, Mt Gox). W ich wyniku skradziono miliony dolarów, a użytkownicy do tej pory nie odzyskali utraconych środków.

Portfele niepowiernicze przekazują klucze prywatne użytkownikowi. Jest to więc najbezpieczniejsza opcja. Jeśli jednak stracisz swoją frazę zalążkową, nie będziesz miał możliwości odzyskania swoich kryptowalut.

Odzyskiwanie

Portfele custodial na giełdach kryptowalut są powiązane z indywidualną platformą. Jeśli zapomnisz lub zgubisz dane logowania, nadal możesz odzyskać swoje konto.

Z drugiej strony, jeśli stracisz klucze prywatne i frazę zalążkową do portfela non-custodial, raz na zawsze utracisz dostęp do swoich środków. W ich odzyskaniu nie pomoże ci także żadna strona trzecia.

Wygoda użytkownika

Internetowe portfele powiernicze zazwyczaj posiadają przyjazny dla użytkownika interfejs. Co więcej posiadanie środków w portfelu kustodialnym pozwoli Ci na natychmiastowy handel na powiązanych giełdach.

Z drugiej strony, portfele niekustodialne wymagają od Ciebie ręcznego przenoszenia środków na i z scentralizowanych giełd. Portfele sprzętowe działają bez podłączenia do Internetu, tak więc korzystanie z nich wymaga dodatkowych działań (takich jak np. podłączenie portfela do komputera). Jednak mobilne i przeglądarkowe niepowiernicze portfele pozwalają na podłączenie do zdecentralizowanych giełd (DEX) i bezpieczną wymianę tokenów peer-to-peer.

Procedury KYC

Przy zakładaniu portfela powierniczego, użytkownik musi przejść weryfikację oraz zastosować się do procedur KYC i AML. Choć proces ten jest niezbędny ze względów bezpieczeństwa, może być bardzo rygorystyczny i może upłynąć sporo czasu zanim będziesz mógł inicjować transakcje. Portfele niepowiernicze nie wymagają procedur KYC, dzięki czemu zachowujesz większą anonimowość.

Który z nich jest lepszy? Portfel kustodialny czy niekustodialny?

Oba rodzaje portfeli mają swoje zalety i wady. Ostatecznie, wybór zależy od wymagań użytkownika. Ktoś, kto aktywnie handluje kryptowalutami wybierze portfel depozytowy. Pozwala on bowiem na szybkie dokonywanie transakcji. Z drugiej strony, długoterminowi HODLerzy skorzystają z portfela non-custodial, aby zachować pełną kontrolę i bezpieczeństwo swoich funduszy. Ciekawym rozwiązaniem jest również podzielenie swoich środków na dwa typy portfeli, gdzie portfel typu non-custodial będziemy traktować trochę jak sejf, a custodial jako portfel do bieżących wydatków.