Bitcoin – Co to jest? [Kompendium BTC]

Bitcoin [BTC]

Historia kryptowaluty bitcoin rozpoczyna się wraz z powstaniem koncepcji b-money, która po raz pierwszy została opisana przez programistę i matematyka Wei Daia w 1998 roku, a następnie opracowana przez informatyka Nicka Szabo jako “bit gold”. Pomysły obu tych autorów miały wspólny cel wyeliminowania tzw. podwójnego wydatkowania. Pierwszą kryptowalutą, której algorytm pokonał to ograniczenie, a na której wzorowanych jest wiele następnych – jest bitcoin. Mimo to nadal w głowach wielu osób pojawia się myśl “bitcoin… co to?”. W poniższym artykule postaramy się dokładnie wyjaśnić co to bitcoin, od podstaw do bardziej złożonych zagadnień.

Od idei do realizacji bitcoina

Koncepcja bitcoina w obecnej postaci powstała w 2008 roku, a jej autorem jest Satoshi Nakamoto członek listy mailingowej metzdowd.com. To właśnie na tej liście w dniu 31 października 2008 roku po raz pierwszy został opublikowany Manifest Satoshi Nakamoto opisujący już konkretne zasady działania sieci bitcoin.

„Satoshi Nakamoto” to pseudonim osoby lub grupy ekspertów w dziedzinie matematyki i kryptografii, twórcy lub twórców założeń teoretycznych bitcoina ujętych w dokumentacji, normujące także późniejsze funkcjonowanie algorytmów sieci bitcoin. Twórca bitcoina nie ujawnił się i nawet przestał udzielać się w przestrzeni internetowej. Istnieją domniemania, kim jest autor, lecz są to tylko poszlaki bez konkretnych dowodów w tej sprawie.

Satoshi jest w Japonii popularnym imieniem męskim, Nakamoto to nazwisko spotykane wśród osób pochodzących z wysp Riukiu (Japonia). Satoshi Nakamoto w wolnym tłumaczeniu oznacza „mędrzec – założyciel”. Sam źródłosłów nicka Nakamoto nie daje podstaw do przypuszczeń, że twórca bitcoina jest Azjatą.

Według niektórych śledztw i osób poszukujących Satoshiego Nakamoto, jest to najprawdopodobniej grupa osób, ze względu na tworzenie i wysyłanie postów/wiadomości o różnych godzinach i nie tej samej formule składania zdań lub używania słów, co może świadczyć o udziale nie jednej osoby, a kilku z różnych stron świata.

Pod koniec 2010 roku Satoshi opuścił projekt, informując, że musi zająć się czymś innym. Należy podkreślić, że twórca bitcoina nigdy nie ujawnił swojej prawdziwej tożsamości. Ostatnia aktywność w sieci Satoshiego to wpis z kwietnia 2011 roku o treści:

skupiam się na innych sprawach, a bitcoina zostawiam w dobrych rękach

Ciekawostka – aktywność Satoshiego Nakamoto jest nadal dostępna

Posty Satoshiego Nakamoto są nadal dostępne na pierwszym forum dla osób zainteresowanych rozwojem bitcoina – www.bitcointalk.org (forum jest anglojęzyczne, lecz jest podgrupa dedykowana dla Polaków). W każdej chwili możemy prześledzić aktywność twórcy bitcoina – napisał blisko 600 postów.

Jak działa bitcoin, czyli co to jest?

Bitcoin to waluta cyfrowa, co oznacza, że do swojego działania wykorzystuje komputer i internet. W gruncie rzeczy bitcoin jest zapisem transakcji (inaczej księgą), w której każda płatność jest dokładnie odnotowana wraz z tzw. adresem portfela nadawcy i odbiorcy, datą, godziną oraz kwotą.
Kryptowalutę definiujemy jako tzw. łańcuch podpisów cyfrowych. Każdy z posiadaczy waluty może przenieść własność krypto-monety poprzez cyfrowe podpisanie “hasha” poprzedniej transakcji oraz tzw. klucza publicznego następnego właściciela, dodając tę nową wartość na koniec dotychczasowego zapisu (ciągu) waluty. Odbiorca płatności ma jednak możliwość weryfikacji tych podpisów, tak aby sprawdzić łańcuch posiadania. Historia każdej transakcji jest jawna, użytkownik może bowiem sprawdzić, jak kształtowały się wszystkie wcześniejsze operacje aż do chwili obecnej, tj. wejścia w posiadanie określonej wartości bitcoina.

Specyfikacja techniczna bitcoina

Opisując tę wirtualną walutę bardziej technicznie – bitcoin to zestaw informacji w pewnym formacie (bitcoin – sha256), czytelny tylko dla konkretnej sieci (dla konkretnego blockchaina).

Każdy blok zawsze zawiera “hash”, czyli wynik szyfrowania poprzedniego bloku. Kolejny blok uwiarygodnia poprzedni, który został zapisany i żaden z użytkowników go nie zmieniał. Nie można jednak dokonać zmian w poprzednim bloku, ponieważ zapis został już zarejestrowany i przesłany do innych podmiotów połączonych z siecią. Dane (informacje w postaci zbioru znaków, a takim przykładem jest hash) pozostają (są przechowywane) w sieci bitcoina w sposób trwały, co oznacza, że nie mogą być wymazane. Miejscem ich przechowywania są jednostki określane mianem “bloków”.

Każdy blok zawiera wszystkie niedawno wykonane transakcje, nonce (losowa liczba) oraz hash poprzedniego bloku. Blok uważa się za zakończony (lub inaczej rozwiązany), kiedy wskazany wyżej hash w użytym formacie sha256 całego bloku jest numerycznie poniżej aktualnego celu. Prawdopodobieństwo osiągnięcia takiej liczby z hasha (tj. sha256) jest bardzo niskie, dlatego też blok musi być wielokrotnie przeliczony z różnymi, coraz to większymi, wartościami nonce aż do uzyskania pożądanego efektu.

Bloki są ciągle dodawane (dopisywane) do łańcucha ze średnią prędkością 1 bloku na każde 10 minut. Zbieranie (generacja) kryptomonet jest niezależne od bloków, gdyż kryptomonety są potwierdzeniem transakcji przez cały czas istnienia sieci. Transakcje odbywają się nadal, pomimo wygenerowania wszystkich kryptomonet, co oznacza, że bloki będą tak długo generowane, jak długo trwać będą transakcje pomiędzy użytkownikami.

W sieci bitcoina występuje pojęcie “trudność” w znaczeniu przeszkody lub komplikacji w znalezieniu nowego bloku. Im wyższa jest wartość bloku (wartość tę wyraża określona liczba), tym samym trudność sieci jest większa. Wraz ze wzrostem liczby osób “wykopujących” bitcoiny, rośnie trudność wydobycia.

Liczba kopanych bitcoinów co 4 lata spada

Bitcoin jest tak zaprojektowany, że co 4 lata spada nagroda, którą są wynagradzani górnicy – wydarzenie to nazywa się halvingiem. Nagroda w pierwszych 4 latach wynosiła 50 BTC za wykopany blok, po halvingu było to już 25 BTC, a po kolejnych 4 latach nagroda znowu podzieliła się przez dwa – 12.5 BTC. Wzmacnia to deflacyjny charakter bitcoina, gdyż nigdy nie powstanie więcej niż 21 000 000 bitcoinów.

Ciekawostka

Liczba wszystkich dostępnych bitcoinów może się również zmniejszyć o te, do których klucze prywatne są utracone przez zapomnienie, zgubienie lub zniszczenie sprzętu (na którym były przechowywane). W mniejszym stopniu, ale także wpłynie to na deflację bitcoina.

Funkcjonowanie sieci – krok po kroku, wygląda następująco:

1. Nowe transakcje są rozgłaszane do wszystkich węzłów,
2. Każdy węzeł zbiera wszystkie transakcje do pojedynczego bloku,
3. Każdy z węzłów pracuje nad odnalezieniem skomplikowanego (zaszyfrowanego) dowodu pracy dla swojego bloku,
4. Kiedy węzeł znajdzie dowód, rozgłasza blok do wszystkich węzłów,
5. Węzły akceptują blok tylko wtedy, jeżeli wszystkie zawarte w nim transakcje są autentyczne i nie zostały wcześniej zrealizowane,
6. Węzły wyrażają swoją akceptację w stosunku do danego bloku, rozpoczynając pracę nad następnym blokiem, używając hasha zaakceptowanego bloku, jako hasha poprzedniego.

Węzły zawsze traktują najdłuższy łańcuch jako ten właściwy, kontynuując pracę nad jego przedłużeniem. Jeżeli dwa węzły rozpowszechniają dwie wersje następnego bloku jednocześnie, poszczególne węzły otrzymają obie wersje w różnej kolejności w określonych odstępach czasu. W takim przypadku, pracować będą zawsze nad pierwszym, który otrzymały, zachowując jednak drugą gałąź na wypadek, jeśli to właśnie tamta miałaby stać się dłuższą. Węzeł zostaje przerwany w momencie znalezienia następnego dowodu wykonanej pracy, który wydłuża jedną z gałęzi. Węzły, które pracowały nad niewłaściwą gałęzią przełączą się do gałęzi dłuższej. Informacje o wystąpieniu nowych transakcji nie muszą jednak dotrzeć do wszystkich węzłów. Wystarczy, że dotrą do odpowiednio dużej liczby węzłów. W takim przypadku w niedługim czasie także dostaną się do bloku.

Transfer bitcoina

Transfer bitcoina jest ogłaszany wewnątrz sieci i zapisywany w blokach. Ze względu na jawność wszystkich operacji, przelewy nie są szyfrowane, ale są podpisywane kluczem szyfrującym dla bezpieczeństwa całej sieci.
Bloki powstają średnio co 10 minut, gdyż dopiero wtedy transfer staje się zatwierdzony. Im więcej potwierdzonych bloków, tym mniejsze ryzyko odwrócenia transakcji. Zatwierdzenie transakcji przez sieć można przyspieszyć za pomocą dodania wyższej prowizji dla górnika. W praktyce, opłata ta zwiększa priorytet dokonanego przelewu oraz redukuje spam w sieci. Opłata transakcyjna stanowi zachętę do dalszego wydobywania bitcoinów. Jeśli użytkownik nie przyzna żadnej nagrody górnikom, wtedy czas oczekiwania na zatwierdzenie może się wydłużyć. Trzeba podkreślić, że wartość opłaty transakcyjnej zależy od wielkości transakcji w kilobajtach, a nie od ilości przesłanych monet.

Przykład charakterystyki transferu:

Ciekawostka

Do monitorowania transakcji możemy wykorzystać następujące explorery:

• https://www.blockchain.com
• https://blockchair.com

Bitcoin – ale jak zacząć?

Zastanawiasz się pewnie jak pozyskać bitcoina i gdzie go przechowywać? Najprostszym sposobem na pozyskanie bitcoina jest zakup go na giełdzie kryptowalut lub w bitomacie, a następnie przesłanie go na nasz prywatny portfel, do którego tylko my będziemy mieli dostęp. Gdzie je najlepiej kupić i przechowywać? Piszemy na ten temat w poradniku “Gdzie i jak kupić bitcoin” oraz “Jak zdobyć pierwszy bitcoin i inne kryptowaluty“. Zachęcamy do zapoznania się z nimi.

Portfele to aplikacje, które ułatwiają otrzymywanie i wysyłanie BTC. Bitcoina można zakupić na niemal wszystkich giełdach, gdyż jest on najpopularniejszą kryptowalutą i inwestorzy głównie rozpoczynają właśnie od niego. Bitcoina można kupić w niemal wszystkich parach walutowych/kryptowalutowych np.: Binance (BTC/USDT), ByBit (BTC/USD), Kraken (BTC/PLN).

Do najpopularniejszych portfeli należą:

• Electrum bitcoin Wallet – jeden z najstarszych portfeli, powstał w 2011 roku,
• Exodus – portfel powstał w 2015 roku z bardzo funkcjonalnym interfejsem,
• MyCelium – bardzo prosty w obsłudze portfel mobilny.

BTC jest również obsługiwane przez najpopularniejsze portfele sprzętowe (ang. hardware wallets), produkowane przez firmy Ledger oraz Trezor.

Tutaj znajdziesz dodatkowe informacje na temat portfeli: Portfel kryptowalut – co to jest i jak go założyć?

Kopanie bitcoina

Kopanie bitcoina to dosyć skomplikowana, a przede wszystkim bardzo energochłonna operacja. Co za tym idzie, to właśnie koszt energii elektrycznej podtrzebny do zasilenia komputerów (koparek) definiuje opłacalność wydobywania tej kryptowaluty. Poniżej postaramy się w telegraficznym skrócie opisać proces kopania bitcoinów.

Wydobywanie oparte jest na zaprogramowanych wcześniej algorytmach, bez centralnej instytucji posiadającej całą pulę i rozdającej monety według niewyznaczonych kryteriów.
Wydobycie bitcoina to proces tworzenia nowych kryptomonet poprzez rozwiązywanie złożonych problemów matematycznych. Do kopania BTC potrzebna jest konfiguracja komputera i karta graficzna o dość dużej mocy, oraz portfel na który będziemy otrzymywać wykopaną kryptowalutę. Następnym krokiem będzie wyszukanie minning poola, gdyż kopanie w pojedynkę będzie bardzo trudne i nieopłacalne.

W przypadku koparek bardzo popularne i najbardziej wydajne są układy ASIC, stworzone stricte do rozwiązywania określonych zadań matematycznych (SHA256).

Jeśli na poważnie myślisz o kopaniu, sprawdź nasz poradnik na temat kopania bitcoina tutaj.

Kilka ciekawych wydarzeń z historii bitcoina:

• pierwsza transakcja w sieci bitcoin została wykonana dnia 12.01.2009 r.,
• w lutym 2010 roku powstaje pierwsza giełda z udziałem bitcoina – Bitcoin Market,
• w dniu 22.05.2010 r. zakupiono dwie pizze z wykorzystaniem bitcoina (ten dzień jest nieoficjalnie uznany za “święto kryptowalut”),
• latem 2010 roku powstaje dotąd największa, działająca przez kilka lat, japońska giełda bitcoina – Mt.Gox, która jednak upada na początku 2014 roku,
• w kwietniu 2011 roku amerykański “Time” publikuje pierwszy artykuł o bitcoinie i odtąd kryptowaluta ta zyskuje na popularności,
• w 2013 roku w Kanadzie oddano do użytku pierwszy bankomat bitcoina,
• w maju 2015 roku Nowojorska Giełda Papierów Wartościowych ogłasza premierę nowego indeksu giełdowego NYXBT,
• w 2015 roku spór pomiędzy szwedzkim organem podatkowym a podatnikiem w sprawie opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży z udziałem bitcoina został rozstrzygnięty przez TSUE, który w wyroku z dnia 22.10.2015 r. orzekł, że bitcoin jest pieniądzem i obrót nim powinien być zwolniony z podatku VAT,
• przyjęta przez Parlament Europejski rezolucja z dnia 26.05.2016 r. zachęca Komisję Europejską do wprowadzenia zmian w prawodawstwie unijnym dotyczących e-płatności z wykorzystaniem walut wirtualnych,
• na wielu giełdach bitcoin osiąga w dniu 17.12.2017 r. wartość 20.000 USD, po czym już w I kwartale 2018 roku następuje jego mocny spadek do ok. 6000 USD,
• w połowie 2018 roku na Florydzie zaczęto przyjmować podatki za pośrednictwem BTC i BCH.

Aktualny kurs bitcoin (BTC/PLN)

Bitcoin to kryptowaluta z największą kapitalizacją na rynku. Aktualnie cena bitcoina wynosi $.... Poniżej prezentujemy wykres z jego aktualnym kursem: