Bitcoin stracił swój sens. Jak umarła myśl przewodnia kryptowaluty od Satoshiego Nakamoto

Bitcoin [BTC]

Czy wiesz, że wartość całego ekosystemu bitcoina (BTC) wynosi obecnie ponad 5 bilionów złotych, czyli więcej niż PKB Polski? Ten oszałamiający wzrost wyceny na przestrzeni niespełna 15 lat jest tylko jednym ze wskaźników pokazującym, jak bardzo kryptowalutowa ewoluowała od czasu swojego powstania. Jednocześnie odeszła również od pierwotnej wizji swojego twórcy.

---

Bitcoin, pomysł enigmatycznego Satoshi’ego Nakamoto (którego tożsamości nie poznaliśmy do dzisiaj) pojawił się na scenie w 2009 roku z rewolucyjną ideą.

Zaproponował zdecentralizowany system finansowy, wolny od kontroli banków i rządów. Biała księga (z ang. white paper) autorstwa Nakamoto nakreśliła wizję elektronicznego systemu peer-to-peer, który wzmocniłby pozycję konsumentów i przekształcił globalną gospodarkę zdominowaną przez pośredników.

Ogromny sukces bitcoina w ostatnich latach i wzrost wartości jego ekosystemu do 1,35 biliona dolarów spowodował jednak, że „łapę” na tych ogromnych pieniądzach zaczęły kłaść osoby, od których kryptowaluty miały nas uwolnić.

Od Wall Street przez Dolinę Krzemową, największe światowe instytucje finansowe i bankowe coraz wyraźniej wpływają na los BTC.

Ta zmiana rodzi kluczowe pytanie: Czy bitcoin stracił swoje pierwotne znaczenie?

W tym artykule wyruszymy razem w podróż przez transformację bitcoina. Zbadamy, w jaki sposób odszedł on od wizji Satoshiego, sprawdzimy siły napędzające tę rewolucję i spróbujemy prognozować, co może przynieść przyszłość. 

Spis treści:

• Pierwotna wizja Bitcoina według Satoshiego Nakamoto
  • Decentralizacja: Uwolnienie się od władzy centralnej
  • Transakcje peer-to-peer: Wyeliminowanie pośredników
  • Ograniczona podaż: Cyfrowy niedobór
  • Odporność na cenzurę: Transakcje bez granic
  • Minimalna interwencja
• Obecny stan rynku bitcoina
  • Adopcja instytucjonalna, czyli Wall Street przejmuje kryptowaluty
  • Wpływ „wielorybów” i potęga dużych graczy
  • Centralizacja wydobycia i obawa o atak 51%
  • Wyzwania związane ze skalowalnością: za wolno i za drogo
  • Bitcoinowe fundusze ETF
  • Regulacje
  • Rola inwestorów detalicznych i masowa adopcja
• Odejście od podstawowych zasad i obecne wyzwania stojące przed bitcoinem
  • Instytucjonalizacja i wpływ regulacyjny
  • Upadek prywatności
  • Dominacja spekulacji: z płatności do inwestycji
  • Jak wygląda jednak rzeczywistość?
  • Obawy o środowisko
  • Paradoks centralizacji
• Jak wygląda przyszłość BTC?

---

Pierwotna wizja Bitcoina według Satoshiego Nakamoto

Kiedy Satoshi Nakamoto przedstawił bitcoina światu w 2008 roku, nie była to tylko pionierska cyfrowa waluta. Była to rewolucyjna koncepcja, która za cel stawiała sobie redefinicję naszego rozumienia pieniądza i systemów finansowych. Zagłębmy się w podstawowe zasady, które stanowiły fundament oryginalnej wizji BTC.

Decentralizacja: Uwolnienie się od władzy centralnej

U podstaw projektu leżała idea decentralizacji. Nakamoto wyobraził sobie system, w którym żaden pojedynczy podmiot – czy to rząd, bank, czy korporacja – nie mógłby kontrolować waluty. Decentralizacja miała na celu:

• zapobiegać manipulacjom ze strony potężnych instytucji
• zapewnić przejrzystość polityki pieniężnej
• zapewnić niezależność finansową pojedynczym osobom

W swoim „manifeście” Satoshi podnosił kwestię konieczności wprowadzenia decentralizacji. Źródło: Biała księga BTC

Transakcje peer-to-peer: Wyeliminowanie pośredników

Bitcoin został zaprojektowany jako elektroniczny system gotówkowy peer-to-peer (P2P). Oznaczało to, że użytkownicy mogą dokonywać transakcji bezpośrednio między sobą, bez potrzeby korzystania z pośredników, takich jak banki. Korzyści płynące z tego podejścia miały na celu objąć:

• Niższe koszty transakcji
• Szybsze transfery, zwłaszcza w przypadku płatności międzynarodowych
• Zwiększoną prywatność w transakcjach finansowych

Ograniczona podaż: Cyfrowy niedobór

Jedną z najbardziej innowacyjnych cech bitcoina był jego sztywny limit podaży wynoszący 21 milionów monet. Ten wbudowany „niedobór”, tak różny od tradycyjnych walut, miał na celu:

• Zapobiec inflacji
• Zwiększyć wartość BTC w czasie
• Kontrastować z tradycyjnymi walutami fiducjarnymi, które można drukować do woli.

Jak się jednak okazuje, wybór liczby akurat 21 milionów nie bazował na żadnych skomplikowanych obliczeniach. Nakamoto w mailach wymienianych na początku tworzenia projektu z deweloperami przyznawał:

Mój wybór liczby monet i harmonogramu dystrybucji był przypadkowy.  To był trudny wybór, ponieważ raz uruchomiona sieć jest zablokowana i nie możemy wprowadzić zmian.  Chciałem wybrać  coś, co sprawiłoby, że ceny byłyby podobne do istniejących walut, ale bez znajomości przyszłości jest to bardzo trudne. Ostatecznie wybrałem coś pośrodku

– komentował Satoshi.

Odporność na cenzurę: Transakcje bez granic

Wizja Nakamoto obejmowała możliwość przeprowadzania transakcji bez ingerencji państw lub korporacji. Ta odporność na cenzurę była kluczowa dla:

• Ochrony wolności finansowej
• Umożliwienia transakcji w regionach o restrykcyjnej polityce finansowej
• Zabezpieczenia przed zamrożeniem lub zajęciem konta

Minimalna interwencja

Oryginalny protokół BTC został zaprojektowany tak, aby był prosty i stabilny, z minimalnymi zmianami w czasie. Podejście to miało na celu:

• Zapewnienie przewidywalności w działaniu systemu
• Zmniejszenie ryzyka wystąpienia błędów lub luk w zabezpieczeniach
• Utrzymanie zaufania do długoterminowej rentowności sieci.

Aby podsumować wizję Satoshiego, spójrzmy na poniższą tabelę:

	Tradycyjny system finansowy	Oryginalna wizja BTC
Kontrola	Scentralizowana (banki, rządy)	Zdecentralizowana (sieć użytkowników)
Transakcje	Zależne od pośredników	Bezpośrednie (peer-to-peer)
Podaż	Nieograniczona, kontrolowana przez banki centralne	Ograniczona do 21 milionów
Cenzura	Możliwa przez władze	Odporna na ingerencję
Zmiany protokołu	Częste, kontrolowane przez instytucje	Minimalne, kierowane przez społeczność

Źródło: Biała księga BTC

Obecny stan rynku bitcoina

Badając, jak obecnie wygląda ekosystem najstarszej z kryptowalut, sprawdziliśmy w jaki sposób adopcja instytucjonalna, dynamika rynku i wyzwania technologiczne zmieniły bitcoina.

Adopcja instytucjonalna, czyli Wall Street przejmuje kryptowaluty

W ostatnich latach bitcoin przyciągnął uwagę największych instytucji finansowych, co doprowadziło do znaczących zmian w jego dynamice rynkowej. BTC miał być pieniądzem maluczkich, a kilka poniższych przykładów pokazuje, że stał się aktywem w rękach największych:

• Giganci inwestycyjni: Firmy takie jak MicroStrategy i Tesla dodały Bitcoina do swoich bilansów.
• Firma płatnicze: PayPal i Square oferują teraz usługi Bitcoin swoim milionom użytkowników.
• Banki: JPMorgan Chase i Goldman Sachs zaczęły świadczyć klientom usługi związane z Bitcoinem.

Jak widać na wykresie powyżej, instytucjonalne zainteresowanie z jednej strony spowodowało, że BTC przestał być internatową ciekawostką dla geeków, ale także wprowadziło nowe złożoności do jego ekosystemu.

MicroStrategy czy Tesla, to firmy, które nie mają nic wspólnego z bitcoinem. Pomimo tego zgromadziły wiele miliardów dolarów majątku właśnie w cyfrowej kryptowalucie:

Zagadnienie to jest powiązane z kolejną kwestią obecnego stanu sieci, o czym piszę poniżej.

Wpływ „wielorybów” i potęga dużych graczy

Bitcoinowe „wieloryby”, czyli osoby lub podmioty posiadające duże ilości BTC w swoich portfelach – stają się coraz bardziej wpływowe:

• Mogą one powodować znaczne wahania cen dzięki dużym zleceniom kupna lub sprzedaży.
• Niektóre wieloryby posiadają ponad 1% całkowitej podaży bitcoina (patrz powyższy przykład MicroStrategy)
• Ich działania są uważnie obserwowane przez analityków rynku i mogą prowadzić do ruchów stadnych wśród małych inwestorów oraz manipulować cenami.

Na świecie znajduje się około 100 portfeli, które łącznie zgromadziły niemal 20% całej podaży BTC. Przy obecnych cenach jest to około 200 miliardów dolarów:

Centralizacja wydobycia i obawa o atak 51%

W ramach protokołu proof-of-work (PoW) nowe bitcoiny są „kopane” przy użyciu mocy obliczeniowej komputerów. Kiedyś zadanie to było w pełni zdecentralizowane i możliwe na domowym sprzęcie, obecnie skupia się głównie w rękach ogromnych centrów danych.

• Duże pule wydobywcze, głównie z siedzibą w Chinach, kontrolują znaczną część wskaźnika hashowania sieci.
• Najwięksi górnicy kryptowalutowi to publicznie notowane spółki z kapitalizacją wynoszącą kilka miliardów dolarów (na przykład MARA).
• Ta koncentracja budzi obawy o możliwość ataku 51%, w którym pojedynczy podmiot mógłby teoretycznie manipulować łańcuchem bloków.

Wyzwania związane ze skalowalnością: za wolno i za drogo

Wraz ze wzrostem popularności bitcoina, pojawiły się również obawy dotyczące jego skalowalności. BTC stał się za duży na możliwości, które zakładała sieć, powodując, że wykorzystanie go w codziennych płatnościach, także tych najmniejszych (jeden z podstawowych celów Nakamoto), stało się niemożliwe.

• Opłaty transakcyjne: W godzinach szczytu opłaty mogą gwałtownie wzrosnąć, czyniąc małe transakcje niepraktycznymi.
• Czasy potwierdzenia: Sieć BTC staję się przeciążona, co prowadzi do dłuższego czasu oczekiwania na potwierdzenie transakcji.
• Zużycie energii: Mechanizm konsensusu proof-of-work doprowadził do krytyki jego wpływu na środowisko.

Wykres pokazujący jak kształtowała się średnia wartość transakcji w sieci BTC na przestrzenie września i października 2024 roku. Średnia z ostatniego okresu wynosiła ponad 6 dolarów:

Jeżeli chodzi o prędkość realizowania transakcji na sekundę (TPS), bitcoin również zostaje w tyle za konkurencyjnymi sieciami, także tymi tradycyjnymi:

Sieć	Średni TPS
Bitcoin	7
Ethereum	12-15
Solana	704
Arbitrum One	10
Ripple (XRP)	~1500
VISA	~2000

Źródło: Opracowanie własne

Bitcoinowe fundusze ETF

Wprowadzenie funduszy ETF śledzących cenę bitcoina z rynku kasowego (spot) było jedną z najważniejszych rewolucji w ekosystemie BTC jeżeli chodzi o jego połączenie ze światem tradycyjnych finansów.

Głównie mówi się o zaletach tego rozwiązania, Satoshi Nakamoto wskazałby jednak na wiele związanych z nim zagrożeń, również tych centralizacyjnych. Najpierw jednak jasne strony:

• Dostępność: Umożliwia inwestorom uzyskanie ekspozycji na bitcoina bez bezpośredniego posiadania aktywów i korzystania ze złożonych systemów
• Płynność: Potencjalnie zwiększa ogólną płynność i stabilność rynku
• Ceny: Większa aktywność i więcej inwestorów = wyższe ceny BTC.

Podczas gdy fundusze ETF sprawiają, że bitcoin jest bardziej dostępny dla inwestorów głównego nurtu, rodzą one również pytania o to, czy kryptowaluta nie odeszła zbyt daleko od swojego zdecentralizowanego charakteru.

Największy z ETF-ów, Ishares Bitcoin Trust od BlackRock (IBIT), posiada w swoim zarządzaniu kapitał wynoszący ponad 17 miliardów dolarów, a drugi Grayscale Bitcoin Trust (GBTC) niemal 15 miliardów (dane na stan październik 2024).

Dzienny obrót na tych instrumentach to łącznie wiele miliardów dolarów, co odciąga sporą część zainteresowania od głównej sieci.

 

Problem leży w tym, że ETF-y przejmują z rynku ogromne ilości bitcoina, w celu pokrycia pozycji na rynku instrumentów pochodnych swoich klientów.

Już teraz posiadają w swoich portfelach ponad 5% łącznej podaży, a wartość ta dynamicznie rośnie z każdym kolejnym miesiącem. Chyba nie na tym miała polegać wizja decentralizacji?

Obecny stan rynku bitcoina odzwierciedla napięcie między jego oddolnymi korzeniami a rosnącą atrakcyjnością dla głównego nurtu.

W miarę jak gracze instytucjonalni wchodzą w tę przestrzeń, a ramy regulacyjne ewoluują, Bitcoin staje przed wyzwaniem utrzymania swoich podstawowych zasad przy jednoczesnym dostosowaniu się do szybko zmieniającego się krajobrazu finansowego.

Regulacje

Jeżeli bitcoin u swoich podstaw miał być ponad instytucjami finansowymi, bankami centralnymi i rządami, pełniąc rolę zdecentralizowanej waluty, regulacja jego obrotu w ogóle nie powinna wchodzić w grę.

Jednak wraz ze wzrostem znaczenia kryptowalut w ekosystemach gospodarczym i adopcją przez scentralizowane instytucje, kwestia regulacji zaczęła być podnoszona w różnych miejscach na świecie.

Po pierwsze, każdy kraj chce połączyć rękę na niszy, która generuje sporo pieniędzy, aby móc ją opodatkować. Po drugie, pojawiły się obawy, że zdecentralizowana i w części anonimowa sieć, może ułatwiać pranie brudnych pieniędzy oraz finansowanie terroryzmu.

W efekcie, w 2024 roku, w wielu krajach na świecie, bitcoin nie jest wolną walutą, a objętą szeregiem nakazów oraz zakazów:

• Unia Europejska – UE wdrożyła rozporządzenie w sprawie rynków kryptowalut (MiCA), które weszło w życie w 2023 roku. Wprowadzono między innymi rygorystyczne zasady dotyczące stablecoinów, w tym dzienny limit transakcji w wysokości 200 mln euro dla stablecoinów zabezpieczonych walutami pozaeuropejskimi.
• Stany Zjednoczone – SEC i CFTC dzielą się nadzorem, tocząc debaty na temat klasyfikacji aktywów kryptograficznych. Widoczny jest coraz większy nacisk na wymogi AML/KYC dla firm kryptowalutowych
• Azja – Japonia uznaje kryptowaluty za własność prawną, a Agencja Usług Finansowych nadzoruje giełdy. Z kolei Korea Południowa Wdrożyła ustawę o ochronie użytkowników aktywów wirtualnych w 2023 r..
• Wielka Brytania – Wymaga autoryzacji od Financial Conduct Authority (FCA) dla firm kryptowalutowych.

W trosce o bezpieczeństwo inwestorów detalicznych regulacje wprowadzają sporo ograniczeń:

• Ograniczony dostęp do wybranych aktywów
• Zwiększone wymagania KYC/AML
• Ograniczone godziny handlu
• Ograniczona dźwignia finansowa
• Ograniczona anonimowość

Rola inwestorów detalicznych i masowa adopcja

Podczas gdy gracze instytucjonalni trafili na pierwsze strony gazet, inwestorzy detaliczni byli podstawą wzrostu bitcoina od momentu jego powstania.

Podróż od niszowej technologii do tradycyjnych portfeli inwestycyjnych, była w dużej mierze napędzana przez indywidualnych entuzjastów i drobnych inwestorów.

Można stwierdzić, że sympatycy BTC sami chcieli, aby ten stał się masowy, ciesząc się z jego instytucjonalnej adopcji. Czy zatem sami nie doprowadzili do jego centralizacji i odejścia od założeń Nakamoto?

Obecnie na świecie obsługiwanych jest ponad 1,3 biliona adresów kryptowalutowych, a wartość ta zaczęła dynamicznie rosnąć od pierwszego detalicznego szału kryptowalutowego z 2017 roku, kiedy za jednego BTC płacono po raz pierwszy w historii 20 tysięcy dolarów. Od tego czasu liczba rachunków zwiększyła się jednak ponad sześciokrotnie.

Ten dynamiczny przyrost nie nastąpił jednak „sam”. Pomogło mu kilka istotnych czynników:

• Zmiana pokoleniowa: Millenialsi i pokolenie Z wykazują wyższe wskaźniki adopcji Bitcoina w porównaniu do starszych pokoleń.
• Uproszczenie procesu kupna i sprzedaży Bitcoinów dla milionów użytkowników: teraz BTC można kupić za złotówki jednym kliknięciem bez posiadania specjalistycznej wiedzy.
• Bramki płatnicze: płać kryptowalutami za codzienne zakupy, a bramka za Ciebie przekonwertuje je na walutę fiat
• Platformy transakcyjne: Robinhood, Revolut i inne pozwalają łatwo handlować krypto bez dodatkowych prowizji
• Robinhood: Oferuje handel kryptowalutami bez prowizji wraz z akcjami.

Dla przykładu, wśród pokolenia „baby boomerów” kryptowaluty posiada jedynie 5%. W gronie Millenialsów i Gen Z jest to już co piąty inwestorów. Co więcej, dane pokazują, że w tych grupach, inwestorzy chętniej lokują kapitał w cyfrowych aktywach i NFT niż akcjach.

Wraz z rosnącą popularnością handlu detalicznego, ekosystem BTC zmienia się w znaczący sposób.

Według Nakamoto miał być przede wszystkim środkiem płatności. To, co opisywaliśmy powyżej, pokazuje, że stał się jednak głównie środkiem spekulacji oraz inwestycji.

Z racji na wysokie koszty transakcji oraz niską przepustowość sieci, inwestorzy detaliczni nie traktują bitcoina jak alternatywę dla swoich złotówek, ale jako wehikuł inwestycyjny. Nie ma się im jednak co dziwić: BTC ma bowiem w tym zakresie sporo zalet:

• Magazyn wartości: Niektórzy inwestorzy postrzegają bitcoina jako „cyfrowe złoto” lub zabezpieczenie przed inflacją, które długoterminowo zabezpiecza majątek
• Dywersyfikacja portfela: Niska korelacja bitcoina z tradycyjnymi aktywami czyni go atrakcyjnym dla dywersyfikacji portfela.
• Potencjał wysokich zysków: Historyczne wyniki kryptowaluty przyciągnęły inwestorów poszukujących zysków wyższych niż na innych tradycyjnych aktywach.

Jak pokazuje analiza VanEck, wystarczy, że do standardowego portfela 60/40 (akcje/obligacje) dodamy 3% bitcoina. W efekcie stopa zwrotu takiego portoflio na przestrzeni ostatnich 12 lat zwiększyłaby się z 200% do ponad 400%!

Co więcej, przez 8 z ostatnich 11 lat, to BTC był jedną z najlepiej radzących sobie w kolejnych latach klasą aktywów. Średnio zapewniał zwrot na poziomie 675%, gdy drugie pod tym względem amerykańskie akcje, tylko 15,5%.

Odejście od podstawowych zasad i obecne wyzwania stojące przed bitcoinem

Wszystko powyższe spowodowało, że BTC coraz wyraźniej oddala się od początkowej wizji Satoshi’ego.

Rodzi to szereg wyzwań, przed którymi obecnie staje sieć najstarszej kryptowaluty:

1. Instytucjonalizacja i wpływ regulacyjny
2. Upadek prywatności
3. Dominacja spekulantów
4. Obawy o środowisko
5. Paradoks centralizacji

Instytucjonalizacja i wpływ regulacyjny

Rosnące zaangażowanie tradycyjnych instytucji finansowych i organów regulacyjnych odbija się czkawką na rynku BTC na wiele sposobów:

• Wymogi KYC i AML: Wiele giełd wymaga obecnie weryfikacji tożsamości, co jest sprzeczne z pierwotną ideą transakcji anonimowych.
• Scentralizowane giełdy: Rozwój scentralizowanych platform handlowych, odpowiedzialnych za posiadanie Twoich kryptowalut, jest sprzeczny z etosem peer-to-peer bitcoina.
• Zgodność z przepisami (compliance): Firmy dostosowujące się do przepisów rządowych ograniczają ponad-państwowy charakter kryptowaluty.

Upadek prywatności

Podczas gdy blockchain Bitcoina zawsze był publiczny, poziom kontroli dramatycznie wzrósł. Nie tylko przez regulacje, ale również narzędzia analityczne.

• Analiza blockchain i on-chain: Firmy takie jak Chainalysis i Glassnode śledzą ruch w blockchainie, identyfikując duże podmioty, zmniejszając poziom bycia anonimowym.
• Udostępnianie danych giełdowych: Niektóre giełdy udostępniają dane użytkowników władzom, jeszcze bardziej ograniczając prywatność.
• Ponowne wykorzystanie adresów: Powszechna praktyka ponownego wykorzystywania adresów sprawia, że wzorce transakcji są łatwe w odczytywaniu.

Zmiany te znacznie ograniczyły prywatność, którą cieszyli się pierwsi użytkownicy bitcoina oraz tą, na której zależało Nakamoto.

Dominacja spekulacji: z płatności do inwestycji

Pierwotna wizja BTC była bardzo prosta. Miała to być cyfrowa gotówka do codziennych transakcji, środek wymiany odporny na inflację i kontrolę rządową oraz narzędzie pozwalające w krajach biedniejszych zwiększyć poziom inkluzywności.

Jak wygląda jednak rzeczywistość?

• Często określany jako „cyfrowe złoto” lub magazyn wartości.
• Używana głównie jako aktywo inwestycyjne lub spekulacyjne
• Wysoka zmienność sprawia, że jest mniej odpowiedni do codziennych transakcji

Obawy o środowisko

Mechanizm konsensusu proof-of-work BTC jest coraz wyraźniej krytykowany ze względu na jego wpływ na środowisko.

• Ogromne zużycie energii: Wydobywanie bitcoinów zużywa więcej energii elektrycznej niż niektóre kraje.
• Ślad węglowy: Obawy dotyczące wkładu Bitcoina w zmiany klimatyczne.
• Debata na temat zrównoważonego rozwoju: Dyskusje na temat przejścia na bardziej energooszczędne mechanizmy konsensusu.

Paradoks centralizacji

Być może najbardziej znaczącym odchyleniem od pierwotnych zasad bitcoina jest jego tendencja do centralizacji.

Powstaje tutaj paradoks: z jednej strony BTC potrzebuje masowej adopcji, aby się rozwijać i utrzymać na powierzchni, z drugiej adopcja ta prowadzi do przekształcania go w instrument, z którym w swoich początkowych założeniach miał walczyć.

• Pule wydobywcze: Niewielka liczba pul wydobywczych kontroluje dużą część wskaźnika hashowania sieci.
• Koncentracja bogactwa: Stosunkowo niewielka liczba adresów posiada duży procent wszystkich BTC.
• Centralizacja rozwoju: Niewielka grupa głównych deweloperów ma znaczący wpływ na bazę kodu kryptowaluty.

Jak wygląda przyszłość BTC?

Wszystkie opisywane przez nas odstępstwa i wyzwania zmuszają do zadania kilku ważnych pytań dotyczących przyszłości bitcoina:

• Czy Bitcoin może powrócić do swoich korzeni jako zdecentralizowany, chroniący prywatność środek wymiany?
• W jaki sposób sieć może zająć się kwestiami środowiskowymi bez narażania swojego modelu bezpieczeństwa?
• Czy możliwe jest zrównoważenie przyjęcia do głównego nurtu z ideałami decentralizacji i odporności na cenzurę?

Dwa możliwe kierunki w tym momencie to: dalsza centralizacja lub powrót do pierwotnych zasad. Alternatywnym scenariuszem byłaby ewolucja hybrydowa, czyli uzyskanie równowagi pomiędzy adopcją instytucjonalną, a podstawowymi założeniami, które chciał wdrożyć Nakamoto.

Nie możemy zapominać również o rosnącej konkurencji ze strony ich projektów kryptowalutowych, których na rynku jest coraz więcej. Te mogą mieć jednak ostatecznie pozytywny wpływ na BTC:

Kryptowaluta	Potencjalny wpływ na BTC
Ethereum	Funkcjonalność inteligentnych kontraktów może wywierać presję na BTC, aby wprowadzał innowacje
Stablecoiny	Mogą stanowić wyzwanie dla wykorzystania BTC jako środka wymiany
Monety prywatne	Mogą wpłynąć na popyt na ulepszone funkcje prywatności w bitcoinie

Nie możemy zapominać również o tym, że cały czas trwają prace nad rozwiązywaniem problemów i ograniczeń, z którymi obecnie boryka się sieć BTC.

Jednym z projektów jest Sieć Lightning, czyli rozwiązanie drugiej warstwy umożliwiające szybsze i tańsze transakcje. Kolejną ważną innowacją jest aktualizacja Taproot. Ta modernizacja sieci Bitcoin zwiększa prywatność i funkcjonalność inteligentnych kontraktów, jednocześnie poprawiając ogólną wydajność. 

Istotnym obszarem rozwoju są również ulepszenia w zakresie efektywności energetycznej. Prowadzone są badania nad bardziej zrównoważonymi praktykami wydobywczymi, co może pomóc w rozwiązaniu problemu wysokiego zużycia energii przez sieć.

Satoshi’emu udało się na pewno jedno

Odejście bitcoina od pierwotnej wizji Satoshi Nakamoto jest widoczne gołym okiem. Nie zmienia to jednak faktu, że BTC pozostaje przełomową i wpływową technologią. W miarę dalszego rozwoju staje przed wyzwaniem pogodzenia swoich fundamentalnych ideałów z realiami przyjęcia do głównego nurtu i presją regulacyjną.

Jedno jest pewne: BTC będzie nadal przedmiotem naszej fascynacji, debaty i potencjalnej transformacji w nadchodzących latach. Niezależnie od tego, czy w pełni zrealizuje oryginalną wizję Satoshiego, czy też ewoluuje w coś zupełnie innego, już odcisnął stałe piętno na światowych finansach i naszym spojrzeniu na gotówkę.