Jak Rosja może wykorzystać kryptowaluty, aby uniknąć międzynarodowych sankcji?

Na początku tego tygodnia Rosja zaatakowała Ukrainę, co prezydent Vladimir Putin określił mianem “specjalnej operacji wojskowej”. Międzynarodowa reakcja była błyskawiczna. Rosja stanęła w obliczu ogromnych i rozległych sankcji. Unia Europejska nałożyła sankcje wymierzone w “interesy Kremla”, podczas gdy prezydent USA Biden określił inwazję jako “atak z premedytacją”, ogłaszając falę sankcji wymierzonych w rosyjskie banki i przedsiębiorstwa państwowe.

Niemcy zamroziły zgodę na realizację projektu gazowego Nord Stream 2, który ma zwiększyć przepływ rosyjskiego gazu na Europę. Wielka Brytania również nałożyła “represyjne sankcje“, które “zdewastują rosyjską gospodarkę i będą wymierzone w wewnętrzny krąg Vladimira Putina”.

Do tej pory międzynarodowa wspólnota powstrzymała się od żądania Wielkiej Brytanii, aby zablokować Rosję w międzynarodowej sieci płatności SWIFT. Ale Bitcoin i inne kryptowaluty mogą zapewnić prezydentowi Putinowi sposób na uniknięcie sankcji i związanych z nimi kosztów. Caroline Malcolm, szefowa polityki międzynarodowej w firmie analitycznej Chainalysis powiedziała dla portalu Decrypt:

Podobnie jak w przypadku tradycyjnego systemu finansowego, Rosja może wykorzystać kryptowaluty, aby uniknąć sankcji, które są wprowadzane w odpowiedzi na ich inwazję na Ukrainę.

Dodała jednak, że kryptowaluty nie gwarantują Rosji 100-procentowego powodzenia w tej kwestii:

Podobnie jak w tradycyjnym systemie finansowym, ekosystem kryptowalutowy może wprowadzić środki w celu identyfikacji transakcji od zidentyfikowanych podmiotów objętych sankcjami.

Kryptowaluty “podważają” amerykańskie sankcje

W październiku ubiegłego roku administracja Bidena ostrzegła, że kryptowaluty – określane jako aktywa cyfrowe przez Departament Skarbu – mogą podważyć szerszy reżim sankcyjny Stanów Zjednoczonych. Departament Skarbu napisał w swoim raporcie:

Technologie te oferują złośliwym aktorom możliwości posiadania i przekazywania funduszy poza systemem finansowym. Umożliwiają one również naszym przeciwnikom dążenie do stworzenia nowych systemów finansowych i płatniczych, których celem jest zmniejszenie globalnej roli dolara.

Według ONZ, Korea Północna podobno częściowo sfinansowała swoje programy nuklearne i rakiet balistycznych za pomocą kryptowalut. Wiele krajów, w tym Stany Zjednoczone, Japonia, Australia i Wielka Brytania, nałożyły sankcje na Koreę Północną, która zatrudniła hakerów do kradzieży ponad 400 milionów dolarów w cyfrowcyh aktywach z giełd. Korea Północna prowadzi również aktywny program wydobywania kryptowalut, w tym Bitcoina i monety prywatności Monero.

Już w 2018 roku firmy w Iranie wykorzystały Bitcoina i inne kryptowaluty, aby ominąć sankcje nałożone przez ówczesnego prezydenta USA Donalda Trumpa. Irańskie biuro podróży powiedziało wówczas dla portalu Decrypt:

Wybraliśmy kryptowaluty, ponieważ sankcje nie mogły zablokować płatności za zakwaterowanie dokonywanych przez naszych klientów.

Ransomware

Jedną z głównych metod, za pomocą których Rosja może wykorzystać kryptowaluty do uniknięcia sankcji, są ataki ransomware – branża już teraz napędzana głównie przez Rosjanów.

Raport Chainalysis wykazał ostatnio, że osoby i grupy z Rosji (niektóre z nich zostały już objęte sankcjami przez Stany Zjednoczone) mają “nieproporcjonalnie duży udział” w przestępstwach związanych z kryptowalutami.

Jednym z takich przykładów jest właśnie ransomware. Badanie Chainalysis wskazuje, że około trzy czwarte (74%) globalnych przychodów z ataków ransomware w 2021 roku finansowało źródła “powiązane z Rosją”.

W Rosji znajduje się również kilka firm kryptowalutowych, które przetwarzają “ogromny wolumen transakcji” z nielegalnych źródeł. Moskiewski wieżowiec Vostok – najwyższy budynek w Rosji – jest jednym z najbardziej znanych hubów dla cyberprzestępczości.

Jednak na czele rosyjskiego ransomware od dawna znajdowała się powiązana z Rosją grupa cyberprzestępcza REvil. Na początku tego roku Federalna Służba Bezpieczeństwa (FSB), oświadczyła, że na prośbę Stanów Zjednoczonych zlikwidowała gang.

Ogłoszenie to spotkało się wówczas ze sceptycyzmem, który został powtórzony przez Hassolda podczas jego wywiadu z Decrypt. Były agent FBI Crane Hassold powiedział:

Nie wiadomo, kto tak naprawdę został aresztowany. Czy były to tylko osoby powiązane, czy może główni aktorzy? Nie sądzę, abyśmy kiedykolwiek się dowiedzieli. Kryptowaluta jest ‘głównym czynnikiem’ napędzającym dzisiejszy krajobraz ransomware. Zasadniczo pozwala ona płatnościom ransomware, które widzieliśmy wcześniej, skalować się do liczb, które są dość szalone.

Wydobywanie Bitcoinów

Rosyjski przemysł ransomware związany z kryptowalutami jest już dobrze udokumentowany. Prezydent Putin realizuje jednak również drugi strumień krypto dochodów – wydobycie Bitcoinów.

Na początku tego roku prezydent powiedział, że Rosja ma “przewagę konkurencyjną” w wydobyciu BTC. Powoływał się przy tym na “nadwyżkę energii elektrycznej i dobrze wyszkolony personel”. Na razie wydaje się, że słowa Putina się potwierdziły. Wydobywanie Bitcoina w Rosji jest stabilne pomimo konfliktu zbrojnego. Will Foxley z Compass Mining powiedział:

Duża część rosyjskiego górnictwa Bitcoin jest zasilana przez krajowy gaz ziemny lub [hydroelektryczną energię] na Syberii. Jest mało prawdopodobne, że hashrate pójdzie w odstawkę, chyba że sankcje wpłyną na dostawców puli.

I want to reassure our customers hosting in Russia that we are in constant communication with the facilities, which are in Siberia and well isolated from any geopolitical unrest. Compass has confirmed with our partners that all miners are safe and will continue running as normal.

— Whit Gibbs ? (@BitcoinBroski) February 24, 2022

Do tej pory nie jest jasne, czy państwo rosyjskie kupiło jakiekolwiek Bitcoiny. Wiadomo jednak, że rząd rozważa wykorzystanie kryptowalut jako sposobu na ominięcie sankcji już od 2019 roku.

Co można zrobić?

Istnieją jednak pewne sposoby walki z wykorzystaniem kryptowalut do omijania sankcji. Malcolm z Chainalysis twierdzi, że Stany Zjednoczone i inne rządy nakładające sankcje na całym świecie mogą inwestować w analitykę blockchaina. To pozwoli im wyprzedzić “wysiłki Rosji”.

Przejrzystość blockchaina w połączeniu z tymi narzędziami może być potężną strategią, aby zapewnić, że sankcje pozostaną wiarygodnym środkiem odstraszającym

Tymczasem raport Departamentu Skarbu na temat sankcji zawierał dwa zalecenia. Miały one zapewnić, że system sankcji Stanów Zjednoczonych ewoluował wraz z pojawieniem się kryptowalut. Po pierwsze, w raporcie opowiedziano się za sankcjami, które byłyby łatwo zrozumiałe, egzekwowalne i możliwe do dostosowania. Po drugie:

Skarb Państwa może wykorzystać istniejące możliwości dotarcia i zaangażowania poprzez wzmocnioną komunikację z branżą, instytucjami finansowymi, sojusznikami, społeczeństwem obywatelskim i mediami, a także z nowymi wyborcami, w szczególności z przestrzenią aktywów cyfrowych