Staking, PoS, DPoS – wszystko, co trzeba wiedzieć o tej formie pasywnego dochodu

Albert Czajkowski
Wiele osób postrzega stake'owanie (z ang. staking) jako alternatywę dla górnictwa (z ang. mining). Nie trzeba w tym wypadku posiadać i doglądać skomplikowanej aparatury, a jedynie przechowywać środki w danym portfelu kryptowalutowym, co skutkuje zapewnieniem bezpieczeństwa oraz płynnego działania danej sieci blockchain.
Stake'owanie oznacza w ogólnym skrócie blokowanie określonych kryptowalutowych tokenów po to, aby otrzymać nagrody w postaci ich jednostek. Większość projektów pozwala na stake'owanie cyfrowych aktywów bezpośrednio z portfela kryptowalutowego. Istnieją jednak giełdy, które oferują swoim użytkownikom usługę stake'owania (jak np. Binance). Na ten moment najważniejszą kwestią jest pełne zrozumienie stakingu, które nie będzie miało miejsca, jeśli nie zapoznamy się z działaniem Proof of Stake (PoS) oraz Delegated Proof of Stake (DPoS). Z tego artykułu dowiesz się:

Czym jest Proof of Stake (PoS)?

Algorytm Proof of Stake to mechanizm konsensusu, który pozwala blockchainom oszczędzać energię przy jednoczesnym zachowaniu właściwej decentralizacji. Mechanizm ten powstał, aby wyeliminować luki i problemy obecne w algorytmie stosowanym w sieci bitcoina, opartej o Proof of Work (PoW). W sieci bitcoina górnicy rywalizują o to, czyj sprzęt komputerowy do przeprowadzania skomplikowanych obliczeń kryptograficznych (zwany koparkami kryptowalut) rozwiąże daną zagadkę, dzięki czemu odkryje nowy blok i doda go do sieci. W następstwie takiego zdarzenia otrzymują oni wynagrodzenie w postaci BTC. Sam problem związany jest z wielością arbitralnych obliczeń i wymaganej do tego energii elektrycznej, co uważane jest za duży minus tego typu działalności. Istnieje sposób na utrzymanie decentralizacji sieci bez ponoszenia wysokich kosztów obliczeniowych w związku z rozwiązywaniem kryptograficznych zagadek. W tym właśnie momencie z ratunkiem przychodzi Proof of Stake, którego głównym założeniem jest to, że do potwierdzania bloków wykorzystuje się inwestycję „wewnętrzną” (czyli postawione w tym celu tokeny) zamiast „zewnętrznej” (prąd, koparki). Uczestnicy sieci mogą “blokować” swoje monety. Następnie, w różnych odstępach czasu protokół w sposób losowy przypisze prawo do zatwierdzenia bloku dla jednego z uczestników. Jest to zatem ułatwiona i pasywna wersja „górnictwa” znanego z Bitcoina. Szansa na bycie wylosowanym nie zależy od tego, kto tworzy blok, lub jak szybko rozwiązuje zagadki. Prawdopodobieństwo wyboru jest wprost proporcjonalne do ilości zablokowanych monet. Oznacza to, że im więcej kryptowalut jest blokowanych przez konkretny węzeł, tym większa szansa na to, że właśnie ten podmiot zostanie wylosowany jako walidator bloków (ang. Minter) i wynagrodzony. Istnieje pogląd, według którego model algorytmu Proof of Stake, w porównaniu do Proof of Work umożliwia zwiększenie stopnia skalowalności blockchainów. Właśnie z tego powodu Ethereum w dniu 15 września 2022 roku przeszło z PoW do PoS. Wydarzenie to nazwano "the Merge". O tym, jak wyglądał krajobraz ekosystemu tego blockchaina rok po tym zdarzeniu, pisaliśmy w tym miejscu. Zaletą PoS jest również fakt, że atakowanie sieci blockchain w przypadku jest dużo bardziej kosztowne, gdyż w pełni udany atak wymagałby posiadania co najmniej 51% wszystkich istniejących natywnych kryptowalut danego blockchaina. Oczywiście taki atak jest tym łatwiejszy, im tańsza i bardziej dostępna jest dana kryptowaluta. Hakowanie ma również większy wpływ na modele zarządzania PoS niż na PoW. Po zhakowaniu danej sieci walidatorzy tracą więcej, niż tylko swoją kryptowalutę. Pozbawia się ich posiadanej przestrzeni na platformie. Nie mogą już brać udziału w głosowaniu, w przeciwieństwie do PoW, gdzie górnicy tracą tylko swoje cyfrowe zasoby. Te wady doprowadziły do ​​opracowania systemu Delegated Proof of Stake (DPoS).

Czym jest Delegated Proof of Stake (DPoS)?

Proof of Stake posiada również alternatywną wersję, która została stworzona w 2014 roku przez Daniela Larimera. Metoda nazywa się Delegated Proof of Stake (DPoS). Działanie to zostało po raz pierwszy przetestowane jako część blockchainu BitShares, lecz w niedługim odstępie czasu inne sieci przejęły ten model np. Steem i EOS. Algorytm konsensusu DPoS działa podobnie jak udziały w prawie handlowym. Metoda ta pozwala użytkownikom traktować posiadane kryptowaluty niczym głosy, których siła jest proporcjonalna do ich liczby. Za ich pomocą dokonuje się wyboru delegatów, których zadaniem jest zarządzanie łańcuchem bloków w imieniu swoich wyborców, zapewniając im konsensus oraz bezpieczeństwo. Delegaci określani są również jako „poświadczający” (ang. witnesses), w związku z ich rolą przy generowaniu i zatwierdzaniu nowych bloków. Moc każdego z interesariuszy (posiadaczy kryptowalut) jest zależna od ilości posiadanych kryptowalut. System głosowania zaś różni się zależnie od projektu, jednak zazwyczaj każdy z delegatów przedstawia własną propozycję związaną z rozwojem sieci, czy społeczności, prosząc o głosy. Nagrody za staking w algorytmie Delegated Proof of Stake (DPoS) rozdzielane są między wybranych delegatów, a Ci dzielą się nimi proporcjonalnie ze swoimi wyborcami. Zaletą DPoS jest m.in. to, że można osiągnąć konsensus przy małej liczbie węzłów walidujących. Takie działanie doprowadza do zwiększenia wydajności sieci. Istnieje zagrożenie, że stosowanie tej metody prowadzi do zmniejszenia stopnia zdecentralizowania, gdyż jest ona skonstruowana na małej grupie węzłów, mających na celu sprawdzanie poprawności transakcji. Warto dodać, że jeśli dany węzeł (delegat) nie spełnia swojej funkcji, zostanie szybko usunięty i zastąpiony nowym.

Na czym polega stake'owanie?

Zarówno algorytmy Proof of Stake jak (PoS) i Delegated Proof of Stake (DPoS) wymagają stakingu do funkcjonowania, czyli zamrożenia odpowiedniej ilości kryptowalut. Uczestnicy, którzy blokują większe kwoty, zwiększają prawdopodobieństwo tego, że zostaną wybrani na następnego walidatora w bloku. Umożliwia to wytwarzanie bloków bez konieczności posiadania skomplikowanego i drogiego sprzętu wydobywczego, którym jest na przykład układ ASIC. Podczas gdy wydobycie kryptowalut za pomocą układów ASIC wymaga zainwestowania dużych środków w sprzęt, staking wymaga jedynie bezpośredniej inwestycji w daną kryptowalutę. Staking oznacza bowiem zamrażanie w pewien sposób swoich środków, aby wzmocnić bezpieczeństwo sieci, jednocześnie umożliwiając tym, którzy to zrobią zarobić, zwiększając ilość ich aktywów. Cały proces może przypominać trochę odkładanie pieniędzy na lokatę w banku, jednak w tym wypadku zamrożone aktywa zapewniają prawidłowe funkcjonowanie sieci blockchain, a odsetki naliczane są w kryptowalutach. Każdy blockchain PoS ma konkretną walutę stake'owania. Istnieją sieci, które stosują system dwóch tokenów polegający na tym, że nagrody są wypłacane za pomocą odrębnego tokena (dla przykładu: zamrażasz kryptowalutę „A”, otrzymując w nagrodę kryptowalutę „B”). W najprostszym tłumaczeniu staking polega na przechowywaniu środków na wskazanym portfelu, umożliwiając każdej osobie wykonywanie różnych funkcji sieciowych. W zamian za to inwestorzy otrzymują nagrody, przy czym może to również obejmować dodawanie środków do puli stakingowej, o której wspomnimy poniżej.

Jak oblicza się nagrody za stake'owanie?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Wywodzi się to bowiem z tego, że sieci blockchain nie są jednolite, a tym samym każdy z ich elementów może korzystać z różnych metod obliczania nagród. Różne projekty oferują inne nagrody, a wszystkie z nich wyróżniają czynniki, które wpływają na wielkość wynagrodzenia. Czynniki, o których mowa, to na przykład:
  • Czas aktywnego stake'owania przez walidatora
  • Ilość „zamrożonych” monet
  • Stopa inflacyjna środków
  • Łączna suma stake'owanych monet w sieci
Niektóre sieci nagradzają za staking w sposób procentowy. Tego rodzaju nagrody trafiają do walidatorów w formie rekompensaty za inflację, która z kolei zachęca użytkowników sieci do tego, aby wydawali monety, a nie skupiali się na ich przechowywaniu. Mimo iż takie działanie może doprowadzić do częstszego używania tych kryptowalut, to niewątpliwe walidatorzy mają możliwość dokonania dokładnych obliczeń w zakresie tego, jakie nagrody są przyznawane za stake'owanie.   Warto podkreślić, że harmonogram nagród projektu może uwzględniać nawet szanse na otrzymanie nagrody blokowej jak w przypadku Proof of Work, co dla niektórych osób jest kolejną korzyścią związaną ze stakowaniem. 

Co to jest staking pool?

Staking pool jest miejscem, w którym to grupa osób posiadających dane kryptowaluty łączy je razem z innymi, w celu zmaksymalizowania szans na to, aby móc sprawdzać bloki i otrzymywać nagrody. Łącząc stake'owanie, użytkownicy puli stakingowej dzielą się nagrodami wprost proporcjonalnie do swojego wkładu. Idea modelu puli jest podobna do tradycyjnej puli wydobywczej, która obejmuje łączenie szybkości mieszania w łańcuchu blokowym Proof of Work (PoW). Zarówno wiedza, jak i czas to elementy niezbędne, aby utworzyć, a następnie utrzymać taką pulę stakingoweą. Takie przestrzenie są najskuteczniejsze w sieciach, gdzie próg wejścia jest odpowiednio wysoki. Mając to na uwadze, wielu dostawców stawki do stakingu pobiera opłaty od nagród, które otrzymują uczestnicy. Pule dają również uczestnikom możliwość uzyskania dodatkowej elastyczności, przy czym stawka musi być zablokowana na konkretny czas, a oprócz tego mieć wyznaczoną datę wycofania lub rozwiązania, którą ustala protokół. Ponadto zawsze wymagane jest minimalne saldo, ustalone po to, by odstraszyć chętnych do złośliwego stakowania.   Spora część puli stakingowych wymaga niskiego, minimalnego salda, jednakże często nie idzie to w parze z dodatkowym czasem, w którym moglibyśmy dokonać wypłaty. Tym samym dołączenie do takiej grupy zamiast gry „solo” może być bardzo dobrym rozwiązaniem dla nowych uczestników, którzy chcą działać w grupie i nie mają dużej ilości coinów.

Co to jest cold staking?

Cold staking jest procesem w portfelu, który odbywa się bez dostępu do internetu, tak samo, jak „cold wallet”. Podczas stake'owania monety są zamrażane w portfelu. Jeśli portfel jest podłączony do sieci blockchain, nazywa się go gorącym portfelem, ponieważ jest podłączony do internetu i podatny na ataki. Proces cold stakingu możemy przeprowadzić m.in. za pomocą portfela sprzętowego. Ciekawostką jest fakt, że istnieje możliwość uzyskania tego efektu przy wykorzystaniu portfela air gap. Sieci obsługujące „cold staking” dają możliwość stake'owania, jednocześnie gwarantując bezpieczne przechowywanie swoich funduszy w trybie offline, przy czym czynią to wyłącznie dla użytkowników działających w trybie cold staking. Jeżeli interesariusz przetransferuje swoje aktywa z portfela, automatycznie zrzeka się nagrody. Cold staking jest metodą korzystną dla dużych graczy, którzy nie tylko stawiają na maksymalną ochronę swoich środków, ale jednocześnie chcą wesprzeć przy tym sieć.

Jakie kryptowaluty można stakować?

W chwili obecnej spośród kilku tysięcy kryptowalut połowa z nich oparta jest na algorytmie PoS. Poniżej wyróżniamy najpopularniejsze z nich: Algorytm konsensusu DPoS został stworzony przez Daniela Larimera, a główne kryptowaluty, które są oparte o taką technologię to:
  • TRX
  • LUNA (LUNC)
  • EOS
  • XTZ
  • ICX
  • LISK
  • BAND
Różnorodność opcji wykorzystania kryptowalut oraz technologii blockchain dowodzi, że kryptowaluty posiadają duży potencjał, aby stać się trwałym źródłem zarobku. Niestety, bez precyzyjnych i konkretnych regulacji prawnych w zakresie rynku kryptowalut, których brak stanowi zaporę dla konsumentów i instytucji finansowych do tego, aby zaufały sektorowi kryptowalut, staking pozostanie względnie na uboczu.

Komentarze

Ranking giełd