Decentralizacja jest jedną z podstawowych koncepcji kryptografii. DeFi (zdecentralizowane finanse) to nowy system finansów nie zależny od centralnych stron. Jest to kompletny ekosystem aplikacji napędzanych przez smart kontrakty, które umożliwiają usługi finansowe, takie jak pożyczanie, oszczędzanie, handel i inne bez udziału pośredników. Jednak DeFi jest wciąż w powijakach. Ich obsługa wymaga sporej wiedzy technicznej i pewnego stopnia komfortu. Co więcej niesie ryzyko utraty części lub nawet całości inwestycji z powodu wadliwego kodu, hakerów lub nawet prostych błędów użytkownika. Czym więc jest CeFi? Jest to struktura, która próbuje zapewnić opcje inwestycji w kryptowaluty, które łączą niektóre zalety DeFi z użytecznością i bezpieczeństwem konwencjonalnych instrumentów finansowych.
Co to jest CeFi?
CeFi (scentralizowane finanse) to system, w którym użytkownicy mogą zaciągać pożyczki, zarabiać odsetki oraz kupować i sprzedawać kryptowaluty za pomocą scentralizowanej platformy. Jest to zazwyczaj
scentralizowana giełda (CEX), ale mogą to być też podmioty, które oferują użytkownikom
yield (zyski) z posiadanych już kryptowalut.
Celem CeFi jest uczynienie usług finansowych tak skutecznymi i ekonomicznymi, jak to tylko możliwe, przy jednoczesnym zachowaniu uczciwych kursów podczas przeprowadzania transakcji. CeFi pozwala użytkownikom
pożyczać kryptowaluty, handlować nimi, używać
kryptowalutowej karty do dokonywania zakupów, otrzymywać nagrody za
staking itd.
CeFi vs. DeFi - czym się różnią?
Podstawową różnicą między CeFi i DeFi jest proces kupna i sprzedaży. CeFi do nadzorowania systemu wykorzystuje scentralizowane instytucje. DeFi natomiast opiera się tylko i wyłącznie na technologii blockchain.
Ponieważ CEX-y uczestniczą w CeFi, są odpowiedzialne za ochronę funduszy użytkowników -
ryzyko użytkownika leży po stronie giełdy. DeFi eliminuje tych pośredników. Zamiast tego dwie strony kupują i sprzedają kryptowalutę,
pokładając wiarę w smart kontraktach - cyfrowych umowach które automatycznie aktywują się, gdy spełniony jest wcześniej ustalony zestaw warunków.
CeFi pozwala na wymianę walut fiat na kryptowaluty (i odwrotnie). Co więcej, w razie nagłych przypadków (np. cyberataku) może wstrzymać handel.
W przypadku DeFi jest to niemożliwe.
Sektor DeFi jest uważany za bardziej otwarty i dyskretny. Oferuje bowiem mniej barier wejścia, a wszystkie warunki są w pełni przejrzyste. Aby wejść w interakcję z zdecentralizowanymi finansami,
użytkownik potrzebuje własnego portfela kryptowalut (np.
Trust Wallet). W ten sposób można handlować cyfrowymi aktywami w sposób anonimowy.
W CeFi często wymagana jest procedura
KYC (know-your-customer). Procedura ta potwierdza tożsamość użytkownika poprzez udowodnienie, że jest on tym, za kogo się podaje.
KYC ma na celu zapobieganie nielegalnym działaniom - w tym praniu brudnych pieniędzy, finansowaniu terroryzmu i unikaniu płacenia podatków.
Konto na niektórych CEXach można otworzyć jeszcze przed przejściem procedury KYC. Niemniej jednak,
często będzie ono ograniczone, a użytkownik nie otrzyma możliwości korzystania ze wszystkich usług i udogodnień do czasu zakończenia procesu weryfikacji. CEX nie pozwoli klientowi np. wypłacić pieniędzy lub kupić kryptowaluty za walutę fiat, jeśli ten nie zweryfikuje swojej tożsamości. Niektóre giełdy ustalają także limit wypłat lub wpłat kryptowalut, a jeszcze inne (np. Binance), wogóle nie pozwalają na korzystanie z platformy.
Scentralizowane giełdy (CEX)
W CEXach aktywa kryptowalutowe użytkowników są często utrzymywane jako rekord bazy danych i nie wchodzą w interakcje bezpośrednio z blockchainami, jak w DEXach. Chociaż po
upadku FTX, inwestorzy zaczęli tracić wiarę w scentralizowane plaformy i stopniowo przenoszą się na DEX-y,
większość krypto transakcji nadal odbywa się na CEX-ach.
CEXy są generalnie łatwiejsze w użyciu. Ich interfejsy są bowiem podobne do tych w tradycyjnych aplikacjach finansowych. Koszty transakcji mogą być jednak niższe niż na DEXach. Nie dochodzi bowiem do bezpośredniej interakcji z blockchainem - a co za tym idzie
nie trzeba płacić opłat za gaz. W chwili pisania tego tekstu, największe CEX-y według CoinMarketCap to:
Zalety CeFi
DeFi powoli zyskuje coraz większą popularność. Niemniej jednak to CEXy nadal odpowiadają za największy wolumen. Wszystko ze względu na wiele cech i zalet, które posiadają w stosunku do DEXów:
- Doświadczenie użytkownika: Interakcja z CeFi jest bardziej intuicyjna. Przypomina bowiem to do czego przyzwyczajeni są użytkownicy. Transakcje zachodzą szybciej, a interfejs wymaga mniejszej wiedzy technicznej.
- Konwersja fiatów na krypto: CeFi pozwala wymieniać kryptowaluty na fiat (i odwrotnie). W przypadku DEXów nie jest to możliwe.
- Wymiana cross-chain: CEXy pozwalają na handel aktywami znajdującymi się na innych blockchainach w łatwy sposób. W przypadku DEXów, najpierw musimy skorzystać z mostu cross chain, co wiąże się z poniesieniem kosztów opłat za gaz (czasami bardzo wysokich). Niemniej jednak pojawiają się już DEXy cross-chain. Przykładem może być chociażby Thorchain.
- Wsparcie klienta: DeFi działa za pomocą smart kontraktów. W przypadku zdarzenia, takiego jak kradzież lub cyberatak, użytkownicy nie otrzymają żadnego wsparcia. Z drugiej strony CEXy działają podobnie jak banki. Oferują więc wsparcie klienta.
- Płynność: W chwili pisania tego tekstu CeFi oferuje więcej opcji handlu i wymiany niż DeFi. CEXy mają też znacznie większą płynność.
Minusy CeFi
CeFi próbuje rozwiązać problemy związane z ograniczeniami DeFi, ale to nie znaczy, że nie ma wad. Scentralizowane platformy mają też swoje minusy:
- Ryzyko włamania: Jedną z głównych wad CeFi jest to, że scentralizowane giełdy mogą paść ofiarą włamania.
- Brak przejrzystości: W przypadku CEXów, użytkownicy często nie mają możliwości sprawdzenia księgi głównej w celu weryfikacji transakcji. Nawet modne ostatnio Proof of Reserves nie muszą być wcale aż tak wiarygodne. DeFi działa na inteligentnych kontraktach, które zapewniają pełną przejrzystość i pewność obu stronom zaangażowanym w transakcję.
- Potrzeba zaufania: Scentralizowane instytucje nie są tak przejrzyste jak zdecentralizowane systemy, więc użytkownicy muszą pokładać w nich zaufanie. Scentralizowana firma pożyczająca kryptowaluty Celsius zbankrutowała w lipcu 2022 roku. Wszystko przez nieodpowiednie zarządzanie ryzykiem. Użytkownicy tej platformy kryptolendingowej stracili miliony dolarów w cyfrowych aktywach.
Zarabianie na CeFi
CeFi pozwala użytkownikom zarabiać w podobny sposób jak w przypadku tradycyjnych kont bankowych. Różnica jest taka, że kryptowaluty potencjalnie zapewniają znacznie większe zyski. Warto jednak zauważyć, że inwestycje oparte na kryptowalutach nie są
objęte ubezpieczeniem wspieranym przez rząd. Niemniej jednak niektóre CEX-y, takie jak Coinbase, dają gwarancję na każdą monetę USD (USDC) zdeponowaną w celu udzielenia pożyczki.
Ponieważ rząd nie wspiera inwestycji kryptowalutowych, wszystkie aktywa cyfrowe na CeFi są w gestii podmiotu, który jest właścicielem i operatorem CEXa. Podmiot ten może np. zamrozić pieniądze, ponieważ rości sobie prawo do własności nad aktywami.
Podsumowanie
CeFi i DeFi to koncepcje finansowe, które są stosunkowo nowe w krajobrazie kryptowalut. DeFi ma na celu demokratyzację finansów i oddanie władzy z powrotem w ręce ludzi. Z kolei celem CeFi jest poprawa w obszarach, w których DeFi się nie sprawdza. Oba rozwiązania mają zalety i wady. Głównym problemem CeFi jest brak przejrzystości, wiarygodności i anonimowości. Niemniej jednak na korzyść tego typu rozwiązań przemawia wysoka płynność, czy łatwość obsługi.
Komentarze