Fundamenty Projektu – Cardano (ADA)

Chcesz dowiedzieć się czym jest Cardano, które po ostatnich wzrostach stało się 3 największą kryptowalutą na świecie? Zastanawiasz się jakie perspektywy ma przed sobą ADA i interesuje Cię stojący za nią zespół? Dobrze trafiłeś. W tym tekście rozbieramy na czynniki pierwsze fundamenty projektu Cardano.

---

Spis treści:

• Cardano - czym jest?
• Zespół, czyli kto stoi za ADA
• ICO w Azji
• Spółki
• IOHK w Afryce
• IOHK i Chiny
• Specyfikacja techniczna Cardano
• Roadmapa - 5 epok Cardano
• Hard fork Alonzo
• Alonzo - korzyści dla ADA
• Cardano - przyszłość projektu

---

Input Output Hongkong (IOHK), czyli spółka stojąca za Cardano, zajmuje się praktyczną stroną technologii blockchain i ma już na tym polu znaczne sukcesy, o czym świadczy jej zaangażowanie w Afryce. IOHK bierze udział w tworzeniu systemu identyfikacji dla mieszkańców Tanzanii i ubiega się o podobny kontrakt w Etiopii, gdzie zrealizowała już poważny projekt dla ministerstwa oświaty. Więcej praktycznej funkcjonalności nabierze w przyszłości także samo Cardano, stojące przed kluczową fazą hard forka Alonzo. Od 12 września 2021 na blockchainie kryptowaluty będzie można testować zaawansowane inteligentne kontrakty, zdecentralizowane aplikacje i natywne tokeny, w tym NFT. To właśnie oczekiwanie na to wydarzenie, jest jedną z głównych przyczyn ostatnich wzrostów kursu, który przeżywa ADA. Oba tematy poruszamy dokładnie w dalszej części tekstu, jednak najpierw przejdźmy do bardziej podstawowych informacji.

Cardano - czym jest?

Cardano to zdecentralizowana platforma typu open-source, oparta na publicznym rejestrze blockchain, której natywną kryptowalutą jest ADA. Prace nad projektem rozpoczęły się w 2015 roku, a jego uruchomienie nastąpiło dwa lata później. Oficjalną datą pierwszej odsłony Cardano jest 29 września 2017 roku.   Twórcy projektu postawili przed sobą ambitny cel stworzenia najbardziej zaawansowanej i kompleksowej platformy, opartej na technologii blockchain. W założeniu Cardano ma stać się ekosystemem dla zdecentralizowanych aplikacji, inteligentnych kontraktów, czy tokenów NFT. Ma przy tym odznaczać się znacznie większą szybkością i skalowalnością niż dominujące w tym obszarze Ethereum. Zespół pracujący nad Cardano, twierdzi że jest ono pierwszym blockchainowym projektem, który bazuje na badaniach naukowych oraz akademickiej metodologii rozwoju. Na prawdziwość tych słów mogą wskazywać nazwiska osób tworzących platformę (wszystkie w tym miejscu). IOHK posiada osobny pion badawczy, a wielu członków zespołu wywodzi się ze środowiska akademickiego. W gronie osób zaangażowanych w prace nad Cardano znajdziemy 7 profesorów z uznanych światowych uczelni. Do historii nauki odnosi się także sama nomenklatura przyjęta w projekcie. Nazwa Cardano pochodzi od nazwiska włoskiego matematyka, astrologa i lekarza z czasów renesansu - Girolamo Cardano (który przepowiedział datę własnej śmierci i popełnił tego dnia samobójstwo, gdy prognoza nie chciała się sprawdzić). Skrót ADA, ma zaś źródło w imieniu XIX-wiecznej angielskiej matematyczki Ady Lovelace, uznawanej za pierwszego programistę w historii. Lovelace oznacza także jednostkę o wartości 1/1 000 000 (jednej milionowej) ADA, będącą jej najmniejszą częścią składową.

Zespół, czyli kto stoi za ADA

Założycielem Cardano jest, wspominany już wcześniej, Charles Hoskinson. W tym miejscu możemy poświęcić mu więcej uwagi i zacząć od 2013 roku, kiedy rozpoczął swoją aktywność w branży blockchain, zakładając Bitcoin Education Project. W tym miejscu poznał Vitalika Buterina i wkrótce stał się jednym z grupy ośmiu twórców Ethereum. Jego praca nad projektem nie trwała jednak długo - Hoskinson opuścił pokład Ethereum w 2014 roku. Powodem jego odejścia był konflikt z Buterinem. Hoskinson opowiadał się za komercjalizacją kryptowaluty. Wygrała jednak wizja Vitalika, który chciał żeby ETH pozostało projektem non-profit. Hoskinson odszedł z fundacji zajmującej się największym altcoinem. Wkrótce dołączył do niego były kolega z Ethereum - Jeremy Wood.  Wspólnie założyli spółkę Input Output Hong Kong (IOHK), która rozpoczęła pracę nad Cardano - obecnie drugim z największych altcoinów. Zanim jednak ADA znalazła się w tym miejscu, zespół przebył długą drogę od projektu i stworzenia kryptowaluty po zdobycie finansowania na realizację kolejnych etapów (o nich dalej).

ICO w Azji

"Przedsprzedaż" Cardano różniła się od modelu przyjmowanego przez większość projektów. Po pierwsze została przeprowadzona z użyciem gotowej kryptowaluty, a nie jak ma to miejsce zazwyczaj na blockchainie innej (zazwyczaj Ethereum). Po drugie trwała aż 15 miesięcy (od 1 października 2015 do 1 stycznia 2017). Po trzecie nie była szeroko reklamowana, a jej głównymi odbiorcami byli inwestorzy instytucjonalni. 90% środków, zebranych w ramach ICO, pochodziło z Japonii (stąd bardzo dobrą informacją dla kryptowaluty może być jej niedawne zatwierdzenie przez tamtejszego regulatora finansowego (FSA), który 25.08.2021 dopuścił ją do obrotu na lokalnych giełdach). W czterech turach, sprzedano 25,9 mld ADA z 45 mld całkowitej podaży, czyli 57,5% ze wszystkich coinów, które trafią do obiegu. Szacunkową ceną Cardano podczas ICO było 0,0024 USD, co przy jego obecnej cenie na poziomie 2,80 USD, dało pierwszym inwestorom ponad 116 000% zwrotu.

Spółki

Za rozwój Cardano odpowiadają trzy podmioty:

• IOHK (Input Output Hong Kong) - firma inżynierska tworząca blockchainowe rozwiązania na zlecenie korporacji, instytucji rządowych i uczelni. Odpowiadała za stworzenie Cardano, które pozostaje jej głównym projektem. W skład spółki wchodzi rozproszony po całym świecie zespół deweloperów, naukowców, specjalistów biznesowych, nauczycieli i współpracowników open source. Firma jest szczególnie aktywna w Afryce, gdzie pozyskała wiele kontraktów związanych z praktycznymi zastosowaniami technologii blockchain (więcej w kolejnym rozdziale).
• Fundacja Cardano - organizacja non-profit z siedzibą w szwajcarskim kantonie Zug, znanym jako Crypto Valley. Jej celem jest nadzorowanie rozwoju ekosystemu Cardano i roztaczanie nad nim prawnej opieki. Fundacja współpracuje z organami regulacyjnymi z różnych jurysdykcji, wspiera adopcję ADA oraz społeczność jej użytkowników.
• EMURGO - międzynarodowa firma technologiczna z branży blockchain, która współpracuje nad promowaniem adopcji Cardano oraz zajmuje się pracą nad elementami ekosystemu kryptowaluty, m.in. lekkim portfelem Yoroi Wallet (nazywanym MetaMask'iem Cardano).

IOHK w Afryce

W kwietniu 2021 roku, IOHK nawiązało oficjalną współpracę z Ministerstwem Edukacji Etiopii. Spółka zajęła się tworzeniem, opartego na blockchainie rejestru, w którym znajdzie się 3500 szkół, 5 mln uczniów oraz 750 000 nauczycieli. Rozwiązanie ma pomóc w naprawie systemu edukacji, poprzez zbieranie danych na temat ocen i frekwencji we wszystkich klasach i placówkach. Ponadto pozwoli zwiększyć mobilność społeczną i możliwości zatrudnienia, dzięki cyfrowym certyfikatom wykształcenia. Wykorzystywane do tego celu rozwiązanie Atala PRISM zostało zbudowane na blockchainie Cardano i może być także przyszłym standardem dla cyfrowych dokumentów tożsamości. IOHK ubiega się już o kontrakt na stworzenie takiego systemu, który obejmie swoim zasięgiem 110 mln mieszkańców Etiopii. Na tym jednak nie koniec, ponieważ cyfrowymi ID na Cardano zainteresowane są także władze Tanzanii. IOHK tworzy je we współpracy z operatorem World Mobile Group. Można spodziewać się, że jeżeli rozwiązania spółki osiągną sukces, wejdzie ona do kolejnych afrykańskich państw. IOHK zastrzega sobie jednak, że nie będzie współpracować z państwami łamiącymi prawa człowieka, takimi jak Chiny i twierdzi, że starannie wybiera swoich partnerów.

IOHK i Chiny

Czy Input Output Hong Kong ma siedzibę w Hongkongu? - dla wielu osób, zaznajomionych z chińskim FUD-em, odpowiedź na to pytanie może mieć znaczenie. W końcu Państwo Środka, które umocniło wpływy w Hongkongu, prowadzi dość nieobliczalną politykę względem kryptowalut. Pomimo że IOHK ma siedzibę główną i jest zarejestrowane w Hongkongu, spółka ma zdecentralizowaną strukturę. Pracują w niej setki osób z 50 krajów z całego świata. Trzeba zauważyć też, że chociaż Chiny rozprawiły się z rynkiem kryptowalut na kontynencie, nic nie wskazuje na to by miały ochotę odebrać Hongkongowi status jednego ze światowych centrów innowacji i finansów.

Specyfikacja techniczna Cardano

Cardano opiera się na algorytmie konsensusu Proof-of-Stake (PoS) o nazwie Ouroboros. Platforma została napisana w funkcyjnym języku programowania Haskell, który zaprojektowano do wykorzystania w nauce, badaniach i rozwiązaniach przemysłowych. Pomimo wielu zalet, nie cieszy się on jednak dużą popularnością - według danych na temat wyszukiwań Google z maja 2021 roku, był on 28 językiem programowania pod względem popularności. Cardano ma ustaloną maksymalną podaż na poziomie 45 000 000 0000 ADA (45 mld ADA). Obecnie wybite zostały 33 mld coinów. Nowe jednostki trafiają do sieci jako nagroda blokowa, jednak jest ona stopniowo zmniejszana i finalnie sieć będzie utrzymywana wyłącznie w zamian za opłaty transakcyjne. Zgodnie z testami przed uruchomieniem Cardano, jest ono zdolne do przetwarzania 257 transakcji na sekundę (w porównaniu do 30 w Ethereum i maksymalnie 7 na blockchainie bitcoina). Zespół obiecuje, że warstwa druga sieci o nazwie Hydra, obsłuży 1 milion transakcji. Jest to jednak bardzo odległy cel. Przeciętny koszt transakcji w sieci Cardano wynosi pomiędzy 0.16 - 0.17 ADA. Jest to opłata za tworzenie nowych bloków, która trafia do osób utrzymujących sieć, według mechanizmu PoS.  Więcej na temat stakingu Cardano możesz dowiedzieć się w tym miejscu na forum, poświęconym projektowi. W telegraficznym skrócie - algorytm konsensusu wykorzystywany w kryptowalucie ADA, opiera się na slot leaderach, wyznaczanych do tworzenia nowych bloków. Aby zwiększyć swoje szanse na zostanie wybranym (co wiąże się z otrzymaniem opłat transakcyjnych), osoby stakujące Cardano łączą swoje siły w poolach. Blockchain Cardano składa się z dwóch niezależnych warstw - rozliczeniowej (Cardano Settlement Layer) i obliczeniowej (Cardano Computional Layer). W pierwszej znajdują się dane dotyczące transakcji, tworzenia bloków i uzyskiwania konsensusu. W warstwie rozliczeniowej można zaś zapisywać dodatkowe informacje, takie jak dane weryfikacyjne AML/KYC (dzięki czemu ADA może być regulowana indywidualnie dla każdej jurysdykcji), smart kontrakty, czy zdecentralizowane aplikacje. Do ich programowania wykorzystywany jest autorski język Plutus, jednak najprostsze inteligentne umowy mogą być tworzone także w Solidity, znanym z Ethereum.

Roadmapa - 5 epok Cardano

Rozwój projektu został podzielony na 5 etapów, nazywanych erami, które ochrzczono nazwiskami znanych pisarzy oraz jednego informatyka (Josepha Goguena). W każdej z epok wyznaczono określone kamienie milowe.

Ery Cardano:

1. Byron - ustanowił kod założycielski Cardano, umożliwił transfery środków i  branie udziału w utrzymywaniu sieci poprzez staking ADA. 
2. Shelley - etap koncentrujący się na decentralizacji, poprzez tworzenie zachęt do hostowania własnych węzłów przez użytkowników.
3. Goguen - aktualna era, podczas której do sieci Cardano mają zostać wprowadzone funkcje dla inteligentnych kontraktów, umożliwiając tworzenie zdecentralizowanych aplikacji na blockchainie kryptowaluty.
4. Basho - poprawi wydajność sieci, dodając jej warstwę drugą - Hydrę, dzięki czemu Cardano będzie w stanie przetwarzać więcej transakcji i stanie się bardziej skalowalne.
5. Voltaire - doda system głosowania oraz skarbiec, które pozwolą na samowystarczalny rozwój sieci, o którego kierunku będą decydować sami posiadacze ADA.

Podczas ery Shelley, zapoczątkowanej 29 lipca 2020 roku, swój ostateczny kształt uzyskał algorytm konsensusu kryptowaluty - Ouroboros, a sieć Cardano stała się bardziej zdecentralizowana. Na tym etapie rozwoju sieci, miały miejsce dwa hard forki: Allegra i Mary. Pierwszy wprowadził mechanizm blokowania tokenów (grunt pod wdrożenie ostatniej ery Voltaire). Mary położył zaś fundamenty pod Cardano Native Tokens (CNT), czyli możliwość tworzenia własnych tokenów na blockchainie ADA, w tym NFT. Standard ten przypomina ERC, znane z Ethereum. W marcu tego roku wkroczyliśmy w trzecią erę Cardano, czyli Goguen. 12 września rozpocznie się jej kluczowa faza - trzeci etap hard forka Alonzo.

Hard fork Alonzo

Hard fork Alonzo jest podzielony na 3 główne oraz 2 końcowe etapy:

• Alonzo Blue - był początkiem wdrażania inteligentnych kontraktów, włączając do ich tworzenia około 50 technicznych uczestników.
• Alonzo White - to etap, na którym do testów nad tworzeniem inteligentnych kontraktów włączono setki nowych użytkowników, którzy biorą udział w testach nad możliwościami sieci.
• Alonzo Purple - otworzy całkowicie publiczną sieć testową, do której będą mogli dołączyć wszyscy chętni. Ten etap jest podzielony na dwie mniejsze fazy: "light purple", która umożliwi tworzenie prostych inteligentnych kontraktów oraz "dark purple", która pozwoli na tworzenie bardziej zaawansowanych rozwiązań. Etap ten rozpocznie się 12 września 2021 roku.

Dwie końcowe fazy to Alonzo Red i Alonzo Black, podczas których usunięte zostaną błędy i hard fork zyska swój ostateczny kształt. Później nastąpi Alonzo Mainnet, który oficjalnie uruchomi ostateczny kod.

Alonzo - korzyści dla ADA

Hard fork Alonzo wprowadzi wiele nowości, które sprawią, że sieć Cardano może stać się realną konkurencją dla Ethereum. Multi-asset Ledger pozwoli hostować tysiące natywnych tokenów, zbudowanych na blockchainie ADA. W połączeniu z udostępnieniem możliwości tworzenia inteligentnych kontraktów i zdecentralizowanych aplikacji, otworzy to drogę do budowy projektów, takich jak na przykład projekty w ekosystemach ETH i EOS. Przewagą Cardano będzie tutaj niski koszt transakcji, bezpieczeństwo i duża przepustowość sieci. Programiści i firmy mają otrzymać prosty interfejs, który umożliwi im szybką i łatwą emisję dowolnych tokenów (ICO, NFT, security tokens, itd. itp.). Na tym etapie ma zostać wydana także platforma do budowania inteligentnych kontraktów - The Plutus Platform. Plutus ma używać rodzimego języka programowania Cardano, czyli Haskell. Dzięki tej samej bazie kodu, programiści otrzymają proste narzędzie do tworzenia i testowania inteligentnych kontraktów (także pod kątem dużych obciążeń, co może być ważne dla dużych firm i instytucji). Hoskinson wyjaśniał, że Haskell został wybrany z uwagi na fakt, że jest językiem o wysokiej pewności. Oznacza to duże prawdopodobieństwo, że kod będzie działał zgodnie z zamierzeniami programisty. Język ten stworzono z myślą o precyzji i pomimo swojej złożoności, może okazać się bardzo dobrym narzędziem do budowy zdecentralizowanych aplikacji. Nietechniczni i mniej zaawansowani użytkownicy Cardano, będą mogli jednak korzystać z prostszego języka dziedzinowego (domain-specific language), czyli Marlowe, który pozwoli im na tworzenie i testowanie inteligentnych kontraktów, z pominięciem zaawansowanej wiedzy programistycznej. Według słów twórcy Cardano, Charlesa Hoskinsona, nowe możliwości w zakresie budowania DAppów, sprawią że projekty oparte na blockchainie ADA, będą mogły za pewien czas konkurować z wieloma tradycyjnymi instytucjami finansowymi, wypierając je jako łatwiej dostępne i bardziej sprawiedliwe. Wierząc tym założeniom, będzie to kolejny krok w rozwoju DeFi.

Cardano - przyszłość projektu

Cardano to projekt rozpisany na wiele lat, który wydaje się stopniowo realizować zamierzone cele. Dużym testem dla wiarygodności jego twórców będzie zbliżająca się kluczowa faza hard forka Alonzo. Jeżeli przebiegnie ona zgodnie z planem, można spodziewać się, że Cardano stanie się za pewien czas kolejną znaczącą platformą dla projektów DeFi, zdecentralizowanych aplikacji, czy tokenów NFT. Obok tego należy zwrócić uwagę na aktywność IOHK i wdrażane przez nią zastosowania technologii blockchain, których głównymi odbiorcami stają się afrykańskie państwa. Jeżeli rozwój Cardano przebiega w tak naukowy sposób, jak twierdzi stojący za nim zespół, projekt ma przed sobą ciekawą przyszłość. Wiele na ten temat powiedzą nam nadchodzące tygodnie. Tekst ma charakter informacyjny i nie stanowi w żadnej części rekomendacji ani porady inwestycyjnej.  Przeczytaj inne artykuły z serii: Fundamenty projektu - Terra Fundamenty projektu: Verasity