Formacje flagi są jednymi z najbardziej powszechnych i popularnych układów wykresów w analizie technicznej. Są one tworzone, gdy cena danego aktywa porusza się gwałtownie w jednym kierunku, po czym następuje okres konsolidacji lub ruchu bocznego. Tworzy to kształt przypominający flagę (lub chorągiewkę) powiewającą na maszcie. Formacje flagi wskazują, że poprzedni trend prawdopodobnie zostanie wznowiony po konsolidacji i zapewniają inwestorom możliwość wejścia lub wyjścia z rynku na optymalnych poziomach.
W tym artykule omówimy trzy rodzaje formacji flagi: wersję standardową, w formie klina oraz chorągiewki (proporczyka). Dodatkowo pokażemy jak zidentyfikować formację na wykresie cenowym, jak zmierzyć jej zakres docelowy i poziom zabezpieczenia (stop-loss). Przykłady zastosowania zostaną zaprezentowane na wykresach kryptowalutowych z realnego rynku.
Formacja flagi
Formacja flagi powstaje, gdy cena kryptowaluty wykonuje silny ruch w górę lub w dół, po którym następuje okres konsolidacji, który jest równoległy lub lekko nachylony w kierunku przeciwnym do poprzedniego trendu.
Faza konsolidacji tworzy prostokątny kształt, który wygląda jak flaga, podczas gdy początkowy ruch tworzy słup (lub maszt) wspierający flagę. Formacja flagi jest uważana za formację kontynuacji trendu, co oznacza, że sygnalizuje ona, iż poprzedni trend będzie kontynuowany po wybiciu z fazy konsolidacji.
Rysunek prezentujący jak wygląda flaga wzrostowa (bycza) oraz flaga spadkowa (niedźwiedzia). Źródło: Edukacjagieldowa.pl
Jak zidentyfikować formację flagi?
Aby zidentyfikować formację flagi na wykresie cenowym, należy zwrócić uwagę na następujące elementy:
- Silny i szybki ruch ceny w jednym kierunku, w górę lub w dół. Tworzy maszt formacji flagi.
- Okres konsolidacji lub ruch boczny, który jest równoległy lub lekko nachylony w kierunku przeciwnym do kierunku bieguna, tworzy samą flagę.
- Faza konsolidacji powinna być stosunkowo krótka, zwykle trwająca od jednego do czterech tygodni (lub innego okresu na wykresie świecowym).
- Dwie równoległe linie trendu, które łączą szczyty i dołki fazy konsolidacji. Rysują one górną i dolną granicę flagi.
- Wybicie z fazy konsolidacji w tym samym kierunku co maszt. Potwierdza to kontynuację poprzedniego trendu i kończy formację flagi.
Przykładowa formacja flagi na wykresie bitcoina. Źródło: Tradingview.com
Jak zmierzyć potencjalną cenę docelową i poziom stop-loss?
Aby zmierzyć potencjalną cenę docelową i poziom stop-loss dla formacji flagi, należy wykonać następujące kroki:
- Zmierzyć długość masztu, obliczając różnicę między jego najwyższym i najniższym punktem.
- Rzutować tę długość od punktu wybicia w tym samym kierunku co słup. Pokazuje to potencjalną cenę docelową dla formacji flagi.
- Umieść zlecenie stop-loss poniżej (dla byczych flag) lub powyżej (dla niedźwiedzich flag) przeciwnej linii trendu flagi. Chroni to przed fałszywymi wybiciami lub odwróceniami.
Jak handlować formacją flagi?
Aby handlować formacją flagi, należy postępować zgodnie z poniższymi wskazówkami:
- Poczekaj na potwierdzenie wybicia z fazy konsolidacji. Możesz użyć wskaźników wolumenu, takich jak On Balance Volume (OBV), aby potwierdzić, że za wybiciem stoi wystarczająca presja kupna lub sprzedaży.
- Zajmij długą (w przypadku byczych flag) lub krótką (w przypadku niedźwiedzich flag) pozycję w punkcie wybicia lub w jego pobliżu.
- Ustaw poziom take-profit na poziomie lub w pobliżu potencjalnej ceny docelowej obliczonej na podstawie długości masztu.
- Ustaw poziom stop-loss poniżej (dla byczych flag) lub powyżej (dla niedźwiedzich flag) przeciwnej linii trendu flagi.
- Dostosuj wielkość pozycji i stosunek ryzyka do zysku zgodnie ze swoim planem handlowym i tolerancją ryzyka.
Przykłady formacji flagi na rynku kryptowalut
Formacje flagi są bardzo powszechne na rynkach kryptowalut, ponieważ odzwierciedlają okresy wysokiej zmienności i dynamiki. Poniżej zaprezentowano przykład udanej, jak i nieudanej formacji. Musisz bowiem pamiętać, że nie w każdym przypadku tego typu układ techniczny na wykresie sprawdzi się w stu procentach.
Pierwszy z przykładów to zakończona sukcesem formacja flagi rysowana na przełomie 2020 oraz 2021 roku. Trwający od początku pandemii trend wzrostowy był coraz wyraźniejszy, a styczeń 2021 przyniósł jednak chwilową korektę o 30%. Cena poruszała się w zakresie nachylonej spadkowo konsolidacji przez kilka tygodni, ostatecznie mocno wychodząc z niej górą. Mierzony zakres formacji został zrealizowany w drugiej połowie lutego, zapewniając inwestorom wzrost o 75% (lub więcej, gdyż cena rosła dalej).
Przykład skutecznej formacji flagi wzrostowej zaobserwowany na wykresie BTC na przełomie 2020 i 2021 roku. Źródło: Tradingview.com
Kolejny przykład to sukces zrealizowany w 80%, a mianowicie długoterminowa flaga spadkowa, która rozpoczęła się od historycznych maksimów z listopada 2021 roku. Następnie w okresie od stycznia do maja trwała konsolidacja z lekkim nachyleniem górnym, której wybicie rozpoczęło silniejszą deprecjację. Zasięg formacji nie został jednak w pełni, a częściowo zrealizowany: cena zatrzymała się w okolicach psychologicznego poziomu 20 tys. dol.
Formacja flagi spadkowej, która nie zrealizowała w pełni założonego celu, wybicie i kierunek były jednak niemal książkowe. Źródło: Tradingview.com
Na koniec jeszcze przykład niezrealizowanej właściwie formacji na wykresie XRP. W lipcu 2023 roku na wykresie natywnego tokena sieci Ripple pojawiła się bardzo długa świeca wzrostowa, którą można zidentyfikować jako maszt potencjalnej flagi. Cena następnie przeszła do korekty-konsolidacji, ta okazała się jednak zbyt stroma i zbyt długo nie doszło do wybicia z obszaru ruchu bocznego. W efekcie formacja nie zrealizowała się z sukcesem.
Nieudana formacja potencjalnej flagi wzrostowej na wykresie XRP. Warto zauważyć, że w fazie korekty spadkowej zabrakło odpowiednie dużej ilości wolumenów zakupowych, które mogłyby pomóc w wybiciu konsolidacji. Źródło: Tradingview.com
Formacja flagi z klinem
Formacja flagi z klinem jest odmianą standardowej flagi, w której faza konsolidacji tworzy kształt klina (trójkąta) zamiast prostokąta. Klin jest tworzony przez dwie zbiegające się linie trendu, które łączą szczyty i dołki fazy ruchu bocznego. Formacja flagi klina jest również uważana za formację kontynuacji trendu, co oznacza, że sygnalizuje ona wznowienie poprzedniego trendu po wybiciu z okresu chwilowego spowolnienia cen.
Rozpoznanie i handlowanie przy wykorzystaniu tej formacji jest praktycznie takie samo jak w przypadku opisywanej powyżej formacji tradycyjnej flagi. Zasadnicza różnica polega jedynie na tym, że linie konsolidacji nie są do siebie równoległe, tylko schodzą się w tym samym kierunku. Zanim jednak dojdzie do ich złączenia, cena wybija z tak rysowanej konsolidacji i nadal kontynuuje swój trend.
Formacja flagi w formie klina wzrostowego oraz formacja klina spadkowego. Źródło: Opracowanie własne
Przykłady formacji flagi w formie klina na rynku kryptowalut
Formacje flagi klina są również bardzo powszechne na rynkach kryptowalut, ponieważ odzwierciedlają okresy wysokiej zmienności i dynamiki. Oto kilka przykładów formacji flagi klina na rynkach cyfrowych aktywów:
Przykładowa formacja widoczna jest między innymi na wykresie bitcoina, a mianowicie w okresie od sierpnia do grudnia 2022 roku. Po okresie mocniejszych spadków w ramach trendu niedźwiedzia, BTC zaczął formować klina, z którego nagle dynamicznie wybił. Spowodowało to spadek ceny i test poziomu 15 tys. dol.
Bitcoin rysuje spadkową flagę w formie klina w drugiej połowie 2022 roku. Źródło: Tradingview.com
Kolejny przykład to z kolei długoterminowa flaga-klin na wykresie etheru (ETH). Bardzo długi maszt spadkowy i sporej wielkości flaga sugerować mogła silną wyprzedaż. Ether znajdował się już jednak blisko swoich psychologicznych dołków (które z resztą testował przy tworzeniu pierwszej części formacji) i po wybiciu klina cena przeszła w konsolidację, nie wracając do kontynuacji trendu spadkowego.
Ether nie zrealizował zasięgu formacji flagi-klina. Źródło: Tradingview.com
Formacja chorągiewki
Formacja chorągiewki (nazywana też formacją proporczyka) to trzecia odmiana układu technicznego flagi, w której faza konsolidacji tworzy kształt trójkąta zamiast prostokąta lub klina. Kształt trójkąta jest tworzony przez dwie zbiegające się linie trendu, które łączą wzrosty i spadki fazy konsolidacji. Formacja proporczyka jest również uważana za formację kontynuacji trendu, co oznacza, że sygnalizuje ona wznowienie poprzedniej tendencji po wybiciu z fazy konsolidacji.
Przykład wzrostowej oraz spadkowej formacji chorągiewki. Źródło: edukacjagieldowa.pl
Jak zidentyfikować formację proporczyka?
Aby zidentyfikować formację proporczyka na wykresie cenowym, należy zwrócić uwagę na następujące elementy:
- Silny i szybki ruch ceny w jednym kierunku, w górę lub w dół. Tworzy to biegun formacji proporczyka.
- Okres konsolidacji lub ruchu bocznego, który jest symetryczny lub lekko przechylony w kierunku przeciwnym do kierunku bieguna. Tworzy to trójkąt formacji proporczyka. Faza konsolidacji powinna być bardzo krótka, zwykle trwająca od jednego do trzech tygodni.
- Dwie zbieżne linie trendu, które łączą szczyty i dołki fazy konsolidacji. Tworzą one górną i dolną granicę trójkąta.
- Wybicie z fazy konsolidacji w tym samym kierunku co biegun. Potwierdza to kontynuację poprzedniego trendu i kończy formację proporczyka.
Aby zmierzyć potencjalną cenę docelową i poziom stop-loss dla formacji chorągiewki, należy wykonać te same kroki, co w przypadku formacji flagi. Dotyczy to również handlu przy wykorzystaniu tego układu technicznego.
Przykłady formacji proporczyka na rynku kryptowalut
Formacje chorągiewki są - podobnie jak formacje flagi i flagi-klina - bardzo powszechne na rynkach kryptowalut, ponieważ odzwierciedlają okresy wysokiej zmienności i dynamiki. Oto kilka przykładów formacji na rynkach kryptowalut, które udało się zidentyfikować w przeszłości.
Niemal książkowy przykład chorągiewki można zaobserwować na wykresie litecoina w 2020 roku. Mierzenie masztu od grudnia do stycznia pokrywa się z zasięgiem formacji realizowanym następnie na przestrzeni lutego. Problematyczne w przypadku tego układu mogło być jednak określenie momentu wybicia z samej chorągiewki, gdyż nie było widać tutaj żadnego dynamiczniejszego ruchu.
Chorągiewka wzrostowa na wykresie litecoina rysowana na przełomie 2020-2021 roku. Źródło: Tradingview.com
Następny wykres pokazuje niezakończoną sukcesem formację chorągiewki na wykresie dogecoina (DOGE), rysowaną w 2021 roku. Po bardzo silnym impulsie spadkowym cena przeszła do fazy konsolidacji, jednak trójkąt po domknięciu został wybity górą, a nie dołem, co zanegowało cały układ. Pomimo tego, ostatecznie doszło do kontynuacji spadków i pod koniec roku DOGE znalazł się niżej niż początkowo. Sama formacja oraz zasady jej rozgrywania nie pozwoliły wtedy jednak na wejście w krótką pozycję.
Formacja chorągiewki widziana na dziennym wykresie DOGE. Źródło: Tradingview.com
Podsumowanie
Formacje flagi są niezwykle przydatnymi narzędziami dla traderów kryptowalutowych, którzy chcą uchwycić dynamikę i kierunek rynku. Ucząc się, jak wykrywać i handlować tymi formacjami, możesz poprawić swój stosunek ryzyka do zysku i osiągane wyniki handlowe.
Traderzy powinni być jednak świadomi ograniczeń i wyzwań związanych ze stosowaniem formacji flagowych, takich jak fałszywe wybicia, wskaźniki wolumenu i zmienność rynku. Dlatego też korzystaj dodatkowo z innych wskaźników technicznych oraz analizy fundamentalnej w celu potwierdzenia swoich sygnałów i zarządzania ryzykiem.
Pamiętaj jednocześnie, że im mniejsza kryptowaluta (mniej płynna) tym mniej technicznie zachowywać może się jej rynek. Korzystaj z formacji analizy technicznej głównie w przypadku największych cyfrowych aktywów takich jak bitcoin, ether i inne z czołówki pod względem kapitalizacji.
Prawidłowo wykonana, analiza techniczna może zapewnić Ci odrobinę rynkowej przewagi, dzięki czemu częściej będziesz podejmował właściwe decyzje handlowe.
Komentarze