Jeżeli trafiłeś na tę stronę, zapewne dostrzegasz zalety inwestowania w kryptowaluty. Niemniej jednak ten rodzaj inwestycji ma także wady i niesie ze sobą ogromne ryzyko. Ze względu na fakt, że jest to młody wynalazek, hakerzy i oszuści stają się coraz bardziej kreatywni w tworzeniu różnych scamów. Popularną ostatnio metodą oszustwa, zwłaszcza w świecie DeFi, jest tzw. rug pull. Co to dokładnie jest? Jak działa? Po czym go rozpoznać oraz jak mu zapobiec? Na te i inne pytania odpowiemy w poniższym artykule.
Co to jest rug pull?
Rug pull to nowy rodzaj scamu, który powstał w branży kryptowalut. Po polsku, nazwa ta oznacza dosłownie "wyciąganie dywanu". Oszustwo polega na tym, że deweloper zwabia inwestorów do nowego projektu kryptowalutowego, a następnie zostawia ich z bezwartościową walutą jeszcze przed dostarczeniem obiecanego produktu.
Rug pull to powszechny scam zwłaszcza w świecie zdecentralizowanych finansów. Ostatnio rozprzestrzenił się on jednak również wśród projektów NFT.
Rug pull - rodzaje
Rug pulle można podzielić na kilka rodzajów, w zależności od sposobu wyprowadzania środków:
- Drenowanie płynności: Taka sytuacja ma miejsce kiedy twórcy tokenów wydobywają wszystkie monety z puli płynności, doprowadzając ich cenę do zera. To nic innego, jak kradzież dokonana na osobach, które zainwestowały w dany projekt.
- Ograniczanie zleceń sprzedaży: W tym przypadku tokeny są kodowane przez deweloperów tak, aby tylko oni mogli je sprzedać. Następnie twórcy czekają na inwestorów detalicznych, którzy kupią nową kryptowalutę. Gdy jej cena wzrośnie wystarczająco, tokeny są dumpowane, a inwestorzy zostają z bezwartościowym projektem w portfolio.
- Dumping: Sytuację kiedy deweloperzy natychmiast wyprzedają ogromną liczbę tokenów nazywamy dumpingiem. W rezultacie cena spada, a inwestorzy pozostają z bezwartościowymi tokenami.
Rug pull - przykład oszustwa
Największe rug pulle to chociażby scam Squid Game z 2021 roku. Cena tokena SQUID wzrosła wówczas o 23 miliony procent w ciągu tygodnia, a
następnie spadła o 100% - mimo iż tokenów
i tak nie dało się sprzedać.
Drugim przykładem rug pulla jest giełda Thodex (2021). Jej CEO
zniknął z 2 miliardami dolarów w funduszach użytkowników.
Rug pull - po czym go rozpoznać
Chociaż rug pulle stają się coraz bardziej popularne, wciąż możemy się przed nimi uchronić. Wystarczy zrobić własny research i sprawdzić kwestie takie jak:
- Zespół projektu: Zawsze należy zbadać założyciela projektu, osobę lub organizację. Oprócz wykrycia potencjalnych rug pulli, analiza zespołu stojącego za projektem kryptowaluty może pomóc w określeniu jej wewnętrznej wartości. Anonimowi twórcy projektu potencjalnie są sygnałem ostrzegawczym. Ponadto biała księga projektu pomaga w ustaleniu jego legalności, ponieważ ważny i zgodny z prawem white paper będzie zawierał wszystkie szczegółowe informacje.
- Brak blokady płynności: Sprawdzenie, czy kryptowaluta ma zablokowaną płynność, jest jednym z najprostszych sposobów na odróżnienie oszustwa od legalnego projektu.
- Limity dotyczące zleceń sprzedaży: Złośliwy projekt koduje token w taki sposób, aby uniemożliwić pewnym inwestorom sprzedaż, jednocześnie umożliwiając innym. Takie limity sprzedaży są typowe dla scamu.
- Duże wzrosty przy niewielkiej liczbie posiadaczy tokenów: Do nagłych znacznych wahań cen w nowej monecie należy podchodzić z ostrożnością. Jeśli token nie ma płynności, szanse na scam są naprawdę duże.
- Brak zewnętrznego audytu: Jeżeli zespół chce podkreślić swoją transparentność, nowe kryptowaluty są poddawane formalnemu audytowi kodu przez wiarygodną stronę trzecią.
- Analizowanie danych on-chain i dotyczących transakcji: Aktywność on-chain aktywów kryptowalutowych można sprawdzić w eksploratorze blockchain. Zawsze sprawdzaj wolumen obrotu, płynność i liczbę zdecentralizowanych giełd (DEX), na których można prowadzić handel danym aktywem.
- Zachowaj spokój i unikaj FOMO: Jednym ze sposobów, w jaki oszuści kuszą inwestorów, jest strach przed utratą. Nadmierna ilość reklam obiecujących wysokie zyski może wskazywać na rug pull.
Jak zapobiec zjawisku rug pull?
Istnieje kilka sposobów, które pozwolą nam uniknąć stania się ofiarą rug pulla. Oto one:
- Sprawdź i przejrzyj audyt inteligentnego kontraktu dla tokena.
- Sprawdź, czy firma faktycznie istnieje i ma zarejestrowany adres.
- Sprawdź, czy zarząd i osoby zaangażowane są prawdziwe i czy rzeczywiście istnieją. Np. możesz zobaczyć, czy zespół ma profile na LinkedIn oraz na Twitterze.
- Jeśli zyski z nowego tokena są podejrzanie wysokie i nie okazuje się, że jest to rug pull, może okazać się, że jest to kryptowalutowa piramida finansowa (lub inaczej scam Ponzi).
Komentarze